Тоонот Чулуу

Тоонот чулуу буюу хүй дарсан чулууны тухай нэгэн яриа байдгийм. Хүүхдийнхээ төрсөн буйранд тэр төрсөн хүүхдийнхээ хүйг эцэг эх нь өөрийнхөө дааж чадах чуулуугаар даруулж орхино. Олон жилийн дараа хүү нь том болоод тэр чулууг өргөж чадвал эцгийнхээ дайны эр хүн боллоо доо би хэмээн бодох юм л даа. Товчхондоо бол ийм.
Энэ нь тухайн хүүхдийг эх болсон байдал дэлхийтэй нь хүйгээр нь холбож өгч байгааг илэрхийлсэн дом юм шиг надад бодогддог юм. Ард түмний минь домог ч юм шиг, дом ч юм шиг энэ яриа таньд, надад юуг өгүүлнэ вэ? Орчин үеийн гэгдэх бидэнд яг тийм чулуу байдаг билүү. Хэрвээ байдаг бол, эсвэл заавал ийм байх ёстой бол эцэг болсон эрчүүд чулуу зөөгөөд сүйд болно. Бас ч үгүй нэлээд том чулуу гээд байгаа шүү. За энэ ч яахав, марзан талаасаа гэж бодье. Гэхдээ...
Хүн ер нь өөрөөсөө холдсон болгоны дөнгүүрийг түрүүлэн боддог. Өөрөөр хэлбэл юмнаас холбож, тасарч байж юмыг ойлгох, сайн сайхныг олж харах тохиолдол цөөнгүй.
Яагаад лам хувраг заавал тэр уулын тагтанд ганцаар суун бясалгаж, хүний орчлонгийн ариуныг тунгааж олно вэ?
Яагаад бид өнгөрөн одогсодынхоо сайн сайхныг дурсан ярьдаг вэ?
Яг тэрэн шиг бид эх орноосоо урт удаан хугацаагаар холдож, санаж, шаналж байж буурайхан монгол орныхоо эгнэшгүй сайхныг мэдэрч, ухаарч, эх орон, элгэн садан нутаг усаа гэж тэмүүлдэг. Яагаад гэвэл бид эх оронтойгоо хүйн холбоотой учраас, мэдээж, энэ нь хүн болгонд харилцан адилгүй л дээ. Өөрөөр хэлбэл би юу гэж хэлэх гээд байна вэ гэвэл бид бүгдийн сэтгэл зүрхний чанадад түрүүн яригддаг “Тоонот чулуу” торойж байдаг учраас юм болов уу....
Нутгийн сайхан дуугаа сонсоод
Намуухан дагаад аялмаар болохым
Торойж бараантах буйранд үлдсэн
Тоонот чулуугаа эргээд санахым... гэж дуу байдгийм Яаж яваад бид ийм сайхан оронд төрөө вэ? Ер нь ямар азаар бид энэ эх оронтой ямар их хувь тавилангаар холбогдоо вэ? Хэдийгээр энэ тухай манай суутнууд яруу сайхнаар дуу алдсан байдаг ч бид дахин дахин санаж, өөрсдөө асууж, толгой дээгүүр, цээж тэнэгэр явахын зэрэгцээ бусдаас хамарлах дохоины бяцхан харанга дэлдэж явахад илүүдэх юм байхав.