Хувь заяаны хэлхээ - 7

- За хүү минь хувцасаа хөнгөлж тухал. Манай өвгөн чиний тухай захиа занаандаа бичдэг л юм гэж аяга цай дөхүүлэнгээ түрүүнийхээ ярьсаныг давтана. Сугар цай амсчихаад гарч мориноосоо ачаагаа буулгаж тэдэнд өгөх ёстой юмыг өгөхөд
- Пэй! юун их юм бэ хүү минь
- Би бишээ Шийрэв ах л өгүүлсэн юм.
- Ишш! зайлуул өөрийгөө яая гэж байж бас энэ их юм хаанаасаа олдог байнаа гэхдээ нулимсаа шударч байгаа харагдав
- Энэ хойд энгэрт Шийрэв ахын явуулсан хэдэн тооны адуу бий. Тэрийг нэг малтай айл бараадуулвал . . .
- Юун адуу вээ? Бас янз янзын юм биш биз?
- Үгүй үгүй. Шийрэв ахын юм. Та санаа зоволтгүй ирэх жил Шийрэв ахыг иртэл адгуулж байвал болох нь тэр гэхэд
- Манай нэг дүүгийнх энүүхэн урд руу бий л дээ. Тийш нь дөхүүлвэл гэснээ бас итгээгүй шинжтэй
- Үгүй ээ үнэн биз хүүхээ гэж лавшруулахад
- Та битгий санаа зовоо. Айлтгүй.
- Үнэн бол ч яамай. Энэ хэдэн хүүхдээ яая гэж байж бас нэг юманд ороолдох вий гэж айх л юм байна шүү
- Аргагүй ээ аргагүй. Таны зөв. Харин тэр айл чинь хэр зайтай юм бол?
- Нэг их хол биш л дээ
- Тэгвэл би дөхүүлчихье
- Юүхэв юүхэв. Энэ хүүхдүүд яваг. Чи амрахаа л бод гэхийг бодоход бас ч гэж өвгөнийхөө явуулсан юманд урамшиж байгаа бололтой.
Сугар тэднийд амарч өнжөөд маргаашнаас нь Цэрэнгийн хориглосоор байтал гарч хашааных нь онгорхой цоорхойг бөглөж, амбаар савыг нь тэгшилж, хашаан доторх зэрлэгийг нь хадаж цэмбийтэл цэвэрлэж эхлэв. Одоо хаанаас нь ч харсан цэмцийгээд хүний гар хүрсэн янзтай өнгө орж байлаа. Энэ болгонд хүүхдүүд энд тэнд нь гарч юм дөхүүлж өгөх гэж хоорондоо уралдаж хэрэндээ туслана. Том охин Оюунбилэг нь гарч орж цай унд дөхүүлж өгнө. Түүнээс доошлоод хамгийн бага найм орчим настай. Эдгээр хүүхдүүд ааваасаа хол байгаад удсандаа тэрүү эрэгтэй хүний мөрөөс болж байсан бололтой. Одоо л хорь гарч яваа болов уу гэмээр дунд зэргийн нуруутай шингэн шар царайтай энэ бүсгүй эхэндээ Сугараас нэг л бэргээд байснаа түүний өв тэгш бие хаа, хүнгэнэсэн дуу хоолой, ажил хийж байгаа эв дүй зэрэг нь нэг л нүдэнд дулаахан. Хааяа “ийм сайхан хүн яагаад тийшээ орчихдог байнаа” гэж бодно. Хаанаас нь ч яаж ч харсан өөрийн нутгийн хэдэн шалчгар юмнуудаас тэс өмнөө уул хангай шиг цаанаа нэг өмөг түшигтэй харагдана. Орой орныхоо урдуур ор засаж өгөхдөө “шөнө элдэв янзын ааш гаргах болов уу” гэж бодсон тэгсэнгүй. Харин өөрөө сэрчихээд түүний нэгэн хэмээр жигдхэн амьсгалах амьсгааг чагнан, ярагдсан хучлаганаас цухуйх өргөн хүрэн цээжийг тооноор тусах сарны гэрэлд харан хэвтэхэд ямар нэгэн юм голоос нь чангаах шиг болох нь сонин.
Өдий насны бүсгүй хүн элдэв хүнтэй учраагүй гэвэл худлаа. Гэхдээ Сугар шиг ийм эрийг урд нь тэр харж байсангүй. Сумын клубын эрхлэгч, ерөнхий ня-бо гээд авгай хүүхэдтэй мөртлөө урдуур хойгуур гүйгээд улцагнаж шарвагнаад байдаг шиг зан түүнд алга. Харин ч бүр халил хадан дээр гараад зогсчихсон тэх аятай цаанаасаа нэг ихэмсэг байх нь Оюунбилэгт улам бүр таалагдана. Зөвхөн эр эмийн үүднээс ч биш. Түүний биеэ авч явж байгаа байдал, олон таван үггүй зан, ээжийнх нь олон үгэн дундаас голыг нь олж харилцан ярилцах гээд юу эс байхав дээ. Хэдийгээр “тэндээс гарч ирсэн шүү” гэх хар бодол дагалдавч бүсгүйн цээжинд юу ч юм үндэслэн соёолох гэж хальсаа түрэн гарч ирж байгаа үр мэт зүйл бий болж байлаа.
Харин Сугарын хувьд тэгсэн эсэхийг бүү мэд. Ямартай ч гэсэн эцэг шигээ санагдах Шийрэв ахынхаа гэр орон хашаа саравчийг өөд нь татчихъя. Би ямар хүн хард хөөгдөж туугдаж яваа биш. Унаа мал амрах хооронд энэ ядарсан авгайд туслахад буруу юу байхав. Тэрээр хааяа нэг харц тулгарах Оюунбилэг бүсгүйг сайхан л хүүхэн юм гэж харахаас өөрийг бодсонгүй. Шийрэв ахын ярьсан нь салаа гэзэгтэй годов шодовхийсэн миний шар охин гэж хааяа том охиноо нүдэндээ харж өхөөрддөгийг санана. Гэвч тэр үеийн охин насаа аль хэдийн гээжээ л гэж бодно. Түүнээс гадна амьдралдаа ганцхан шөнө эмэгтэй хүнтэй ойртож үзсэн тэрээр сүүлийн зургаан жил эм хүнтэй хавьтах нь бүү хэл ойрхон үг ч солиогүй гэхэд бараг болно. Энэ хүүхнийг ингэчих юмсан тэгчих юмсан гэсэн санаа оноо түүнд алга. Харин Оюунбилэгийг харах тусам Хандаагийн тухай бодох нь хачин. Унтаж зүүрмэглэсэн хүн сэрсэн мэт Хандаагийн тухай бодол цээжинд ойр ойрхон сэргэнэ. Инээхдээ Хандаагаас аядуухан юм, нүд нь Хандаагаас арай жижиг юмуу даа, гэзэг нь Хандаагийнхаас шаргал юм гэхчилэн бодогдоно. Гэсэн хэдий ч юм хийж байхад туслаад, хамжилцаад байгаа хүнтэй дуугарахгүй байна гэж юу байхав.
- Аавыгаа их санаж байна уу?
- Эхэндээ зөндөө л санадаг байлаа. Шөнө орондоо уйлаад л, харин сүүлрүүгээ арай гайгүй дээ. Ээжид л их хэцүү байх шиг байдаг юм.
- Аргагүй л дээ. Чи одоо юу хийдэг юм бэ?
- Би сумын холбоонд ажилладаг.
- Аан тийм гэсэн л дээ гэх нь яриа нэг л эвэлж өгөхгүй л байгаа бололтой
- Чи ч нутгаадаа их яарч байна уу?
- Өө тэгэлгүй яахав. Хурдхан очиж ээжийнхээ голыг дэвтээхсэн гэж
- Тэгээд цаашдаа яахав?
- Одоогоор бодсон юм ч алга. Ямартай ч гэсэн очиж байтал болох байгаа
- Танай нутаг ч манайхыг бодвол уул устай сайхан л нутаг байхдаа?
- Тийм нь ч тийм шүү. Харин танай нутагт мод их бага юмаа даа
- Харин тиймээ хэдэн нүцгэн толгодоос өөр юмгүй газар гэж Оюунбилэг дурамжхан хэлэхэд Сугар сандрангуй
- Гэхдээ л нутаг нутаг өөрийн гэсэн онцлог сайхантай л байгаа л даа. Манай Харганатын хөндий хичнээн уудам, Харганын гол гэхэд хариугүй нарийхан хэрнээ хичнээн тунгалаг гээч. Тэнд хаанаас ч юм ирээд ургачихсан өнчин хайлаас байдаг юм гэж нутгаа зүрхэндээ санан, санаа бодол нь өөрөөс нь аль хэдийн салаад Харганатынхаа хөндийд оччихсон мэт Сугарын хараа нь алслан бодолд автан ярихад
- Яасан өрөвдмөөр юм бэ? Ганцаарханаа юу?
- Гэхдээ тэр мод ганцаарддагүй юм өө. Хэн нэг нь түүнд хань болж л байгаа гээд санаа алдан юмаа хийж эхлэхэд
- Харин манай энд бол юун амьд мод битгий хэл уяаны шон ч ховор шүү дээ. Ганц мод ургачихвал хүн малгүй цочоод сүйд болох байлгүй гээд инээлдэв.
Ийнхүү ярилцсан шиг урдах ажлаа хийж явахад нэгэн бодлын хөгжилтэй. Залуу улс хөгжил хөөрт дургүй байна гэж юу байхав дээ. Харин хааяа нэг Оюунбилэгтэй санаандгүй харц тулгарах агаад түүний өөрийн мэдэлгүй шунан дурлах мэт харцтай тулгарахдаа “эмэгтэй хүн бас ингэж хардагаа” гэж гайхна. Ингээд хэд хоносны эцэст Шийрэвийн хашаа ч эмх цэгцтэй гэж жигтэйхэн сайхан болов. Шийрэвийн эзгүйд ханхайгаад байсан гэр хэд хоног дүүрэн байж, хүүхэд багачуул ч чамгүй дасав бололтой. Сугар тэр өдөр
- Цэрэн эгчээ би маргаашнаас хөдөлдөг юм билүү дээ. Хэд хоног гэртээ байгаа юм шиг сайхан ч амарлаа. Очих газар хол, газар дөхөж л байсан нь надад хэрэг болох болов уу
- Өө явах болчихсон уу? Хүү минь. Тэгвэл эгч нь нэг хоолны юм бодно байгаа
- Өө тэгж сүйд болоод юу хийх вээ Цэрэн эгчээ
- Юу гэж байгаа юм энэ чинь. Муу өвгөнтэй минь тэр газар хэдэн жил хань бараа болж явсаныг нь бодсон ч гэсэн ганц төлөг гаргалгүй яахав. Ёстой харин чиг тэрийгээ нэг эгч нь мэддэг байхаа гээд нэг хүүхдээ хамар хашааны айлруу гүйлгэж урд авгынх руугаа яваад нэг төлөг дүүрээд ир гээд гаргав. Төд удалгүй хажуу айлын мотоцикльтой залуу нэг төлөг авчраад дорно янзаллаа.
Хонины чанасан гэдэс гаргаж уур нь намдаагүй шахам байхад Цэрэн эгч авдраа ухаж ганц шил хатуу юм гаргав. Хүн болсоор ингэж хүндлүүлж дайлуулж үзээгүй Сугар жаахан санаа зовосхийн сууна. Цэрэн
- Хүү минь зүгээр суугаад яана. Наад хоолноосоо ид. Халуун шөл ооч. За энийг бол буянаараа л бол. Эндээ ууна уу аваад явна уу өөрөө мэд. Ер нь бол цаашдаа та нар залуу улс энэнээс л хол яваарай. Гэр сахисан над шиг авгай үүнээс илүүгээр юугаараа дайлахав. Өвгөн маань л чиний талаар сайн амтай байдаг болохоор эгч нь хэрэндээ л хөл алдаж байгаа царай нь энэ гээд нэг сармай алчуураар хөлсөө арчих зуураа нөгөө олон үгээ урсгаж өгөв.
Сугарын маргааш явах сургаар Оюунбилэг ч тэр хүүхдүүд ч тэр дуу муутайхан болчихов. Бас ч үгүй хэд хоногт дассан бололтой.
Тэр орой Цэрэн эгчийн өгсөн архийг задалж, шинэ гэдэс идэж хүн болгон дор дороо баясаад авав. Цэрэн авгай ч гэсэн хоёр хундага татчихсандаа ч тэр үү, шинэ шөлөнд ч тэр үү хөлс нь бурзайгаад нэг л хөөртэй
- Муу өвгөн маань гараад ирвэл энэ хэдэн хүүхдийн маань бэтгэрээ гарах байгаадаа гэх авч бас ч гэж насны танагтайд хань ижилдээ уусан нялхарч, хайрлан энхрийлэхийг бодолгүй яахав дээ. Хонины гэдэс, ганц нэг хундага, хагсаж хүлээсэн сэтгэлийнхээ үгэнд Цэрэн эгч ч тэр ер нь хэн хүнгүй нойронд нам цохиулцгаалаа . .
Ид нойрон дунд Оюунбилэгийн булбарай туяхан биен дээгүүр илбийн юм шиг халуунхан гар хэнэггүйхэн тэнүүчилж, хаа хамаагүй хүн хүрээд байдаггүй хачин эмзэг газраар нь өөрийн юм шиг илбэх нь нэн таатай. Тэгтэл юу юугүй амьсгаа дээрдэж халуун гал нүүрэнд нь төөнөх шиг болоход цочин сэрчихлээ. Салж ядсан нойрноосоо сая нэг юм сэргэвэл нэг гар нь цээжин дээр нь нөгөө гар нь хаа ч юм явна. Сая зүүдэлсэн зүүдээ бодож тооноор тусах сарны туяанаас ичихдээ хөнжлийнхөө сэжүүрээр нүүрээ хагас далдалж харанхуй гэр доторхыг чагнан хэсэг хэвтэв. Ээж нь зүүн орон дээр ёстой л нам цохиулсан мэт хурхирна. Орны урдуур хартал Сугар хоёр гараа алдлан унтана. Жигдхэн амьсгаа нь чихэн дээр юм шиг сонсогдоно. Түүний амьсгааг сонсож, эр хүний үнэрийг үнэртэх тусам хамаг бие нь загзагнан хаа нэгтэй чийгтэх шиг. Тэгтэл “Сугар маргааш гэхэд явчихна шүү дээ” гэсэн бодол харвалаа. Би эм хүн гээд хэвтээд байвал өөрийн хүссэн хамгийн сайхан болгоноос тойроод гарчих бишүү. Авгай хүүхэдтэй мөртлөө амин хувиа хичээсэн арчаагүй юмнуудын хүслийг хангачихаад бас араас нь дуугай байх үүрэгтэй үлддэг хүүхнүүд бид ер нь яачихсан заяанд төрсөн гэхээрээ ийм байх ёстой юм бол. Бид өөрсдөө яагаад юунд ч тэмүүлэн нэг хором ч болов өөртөө жаргал авчирч болохгүй гэж . . .
Сугарын бие ирвэгнэн хаа нэгтэйгээс юм чангаагаад ч байх шиг, нойрон дунд хэрнээ нэн таатай. Хүзүү хоолойгоор нь зөөлөн уруул гүйх агшинд сэрлээ. Тэгтэл хүрэн шаргал үсээ задгай тавьсан Оюунбилэг түүний хүзүү хоолой, суга цээж хаа тааралдсан газраа үнсэнэ. Яг ийм үед эр хүн гэдэг байгаллаг чанартаа дэндүү ойрхон. Зөөлөн булбарай бие, халуухан уруул, цээжинд нь мэдрэгдэх хоёр хөх, урсгал задгай үс, сарны гэрэл, нялхамсаг зөөлөн үнэр энэ бүгдэд ид хорин хэдтэй залуу хэрхэн тэсэх билээ. Түүнийг том цээжиндээ шахан татаж, сүүлийн зургаан жил хийгээгүй байгалиас заяасан хамгийн тансаг бүхнээ тас зуурсаар дуусгав.
Үүр хаяарч сар шингэхийн алдад Оюунбилэг Сугарт хорогдон байж орондоо орлоо. Тэрээр дээш харан хачин жаргалтай харцаар унь ширтэн хэвтэнэ. Яагаад ч юм түүн дээр Сугар одоогоороо байгаа юм шиг. Хоёр хөхийг нь шахан нийлүүлж, хамаг биеийг ханхар цээжиндээ тэвэрсэн тэр чигтээ байгаа юм шиг санагдана.
Тэр үүнийг л хүссэн. Үүнийг хүсэхдээ тэр өдий насны хүүхэнд байхааргүй зориг гаргаж тэгсэндээ ч тэр биеийн жаргалыг олж авсан. Харин тэр ганцхан юм мэдэхгүй байгаа. Амьдрал гэдэг их холыг аянд алд биеийг нь ахиж ингэж жаргаах эр олдох эсэхийг тэр мэдэхгүй.
Сугарын хувьд юу болоод өнгөрвөө гэдэг л болов. Өдий хугацаанд хүнтэй ойртоогүй түүнд хамаг биеийг нь зад татчих шиг сайхан байлгүй яахав. Гэхдээ тэртээ зургаан жилийн өмнө бүх л биеэрээ халуун бүлээн нойтонд орчих шиг санагдсан тэр мэдрэмж мэдрэгдсэнгүй ээ.
Сугар өглөө нь морьдоо барьж явахад бэлтгээд гэрт ороход. Цэрэн эгч
- За хүү минь болгоомжтой яваарай. Хол замын хүнд архи дарс муухан шүү гэж урсгах зуур Сугар жаазанд байгаа Шийрэв ахынхаа зургийг ч харж чадахгүй сууна. Яагаад ч юм түүнд нэг гэм хийчихсэн юм шг санагдана.
Оюунбилэг хашааны гадна гарч Сугарыг мордуулахдаа
- Сугараа сайн яваарай. Хэрвээ чи эргээд ирвэл би чамайг хүлээгээд л сууж байх байх шүү гээд нэг их гунигтай харцаар үдэв. Араас нь Цэрэн авгай сүү өргөж байгаа харагдана. Сугар
- Сайн сууж байгаарай гэснээс өөр үг хэлж чадсангүй. Тэр хэлж чадахаар ч үгүй байлаа. Ямартай ч гэсэн энэ сумаас хурдхан гармаар санагдана. Яагаад ч юм Шийрэв ахынхаа сэтгэлд юм хийчихсэн юм шиг санагдаад өөрийгөө зүхсээр байв . . .
Тэднийхээс гараад гурав дахь хоног дээрээ нутгийн зах руу орж ирлээ. Явдлын уртад өөрийгөө зүхэх нь овоо шингэрч төрсөн нутгийн бараа хараад сэтгэл хөнгөмсөж цаанаа нэг сайхан таатай. Хул морьныхоо хатираан дунд
. . . Хулсан ташуур нь аа байгаасай
Хуруундаа өлгөөд явах юмсан . . . гэж сүүлийн хэдэн жил амандаа аялан явлаа.
Айдаа төрсөн нутгийн бараа гэдэг юутай сайхан. Хаа холоос зориод ирэх хүүгээ тэврээд авчих шиг. Эцэггүй хүнд төрсөн нутаг нь эцэг нь болно гэдэг энэ бололтой. Хаа сайгүй таргандаа ханасан мал хайш яайш хэвсэн шиг хэвтэх нь хэвтэж, зарим нэг нь залхуутайяа алхлана. Нүүдлийн шувууд зэрэглээн дунд гуниг үелзүүлэн дохилзон явна. Нутгийн зон хүүгээ хэрхэн угтах бол.
Нутгийн хамгийн захын айлаар буух хүсэл эрхгүй төрнө. Тэгтэл хөх хөх хадтай хөндлөн нуруунаас нааш салбарлан гарсан мухар хамрын наад энгэрт ганц цагаан гэр гялтайн харагдана. Тийшээ хул мориныхоо жолоог заллаа. Гэрийн байдлыг харахад гадуур цагаан бүрээс нь ганц жилээс илүү бариагүй янзтайг бодоход шинэ гэртэй залуувтар айл болов уу гэж бодон уяан дээр буух зуур бодсон нь зөрсөнгүй. Нэг халтар нохой гэрийн хаяанаас босож ирэхэд
- Нохой хорио гэж хүнгэнүүлэв. Төдөлгүй нэгэн бүсгүй гарч ирсэн нь андуу таниагүй бол Хандаагийн аль багын найз Чимгээ мөн ч юм шиг харагдана. Сугар гэр өөд дөхөнгөө
- За сайхан намаржиж байна уу? гэтэл бүсгүй
- Сайхаан та сайн явна уу? гэснээ бодвол танив бололтой гацаж орхив.
Тэрээр гэрт ортол баруун орны урд чөдөр зангидаж суусан цоохор Дорж түүнийг нилээн сайн харж байснаа
- Үгүй энэ чинь Сугар уу даа? гэхэд
- За тийм ээ би Сугар байнаа. Тарган сайхан намаржиж байна уу?
- Сайхаан сайхан за дээшээ гэсээр Дорж босож хормойгоо гөвөөд баганы нөгөө талаар мөн дээшлэв
- За нутгийн бараа хараад эхний айлаар буугаадахсан чинь танайх таардаг юм байна гэснээ гэр доторхыг тойруулан харна. Эрээн модтой энэ гэр яах аргагүй шинэ гэр. Чимгээгийн л ур юм болов уу ор дэрний уутнаас авхуулаад бүгдийг эрээлж, хатгамал хатгажээ. Харин хүүхдийн эд юм харагдахгүйг бодоход хүүхэд хараахан гараагүй бололтой.
- Сайхан айл болжээ танайх гэхэд Дорж
- Бид ноднин л нэг гэрт орсон ухаантай. Сугар жаазанд байгаа зургийг харж
- Өө чи чинь цэрэгт яваад ирээ юү?
- Армид явсаан явсан. Ноднин хавар халагдаж ирээд тэгээд л . . .Тэр хооронд Чимгээ хар цагаан дуугарч чадсангүй тогоо шанагаа точигнуулна. Угаасаа ч бие биенээ муухан мэдэх, олон жил уулзаагүй, дээр нь тэр газраас гэнэтхэн ороод ирсэн болохоор хэн хэн нь тулгамдаад байгаа бололтой. Сугар дотроо “эд нар ч намайг муу газраас гарч ирж байгаа болохоор нэг хэсэгтээ л ингэх байхдаа” гэж бодно. Харин уг чанартаа бол Чимгээгийн биеэ барьж гэмшсэн мэт царайлах нь өөр шалтгаан байлаа. Сугар
- Өө Чимгээ минь хоол унд гээд яахнав. Би гэдэг хүн гэрийн бараа хараагүй хэдэн жил болчихлоо. Гэрээдээ л яарч явна. Манай муу ээжийнх хаагуур зусаа бол гэх нь ер нь хүн үеийн найзууд дундаа хэл ярианаас авхуулаад жаахан баавартай харьцах нь иймэрхүү газраас гарсан хүний зан юмсан уу. Эр бие жагсаж хүдэр чийрэг болсон хийгээд дуу хоолой нь цаанаа л нэг сүрдмээр
- Нургай эгч Харганатийн хөндийн адаг руу ганц гэрээрээ л байгаа болов уу гэхэд “Өө ээж ганц гэрээр байгаа юм байна. Хүү нь ийм юманд орооцолдчихоор аргагүй юм байхаа даа” гэж бодоод нэг их юм хэлсэнгүй. Тэгжээ ярьж суутал хоол ч гарлаа. Цоохор Дорж жаазны араар гараа явуулж ганц шил хатуу юм гаргаж ирсэнээ
- Нутгийн найз хол газраас ирж байхад яаж гөлийгөөд суухав дээ гээд сөгнөлөө.
За тэгээд эднийх энд, тэднийх тэнд гэхчилэн сум орон нутгийнхаа талаар баахан ярилцах зуураа Хандаагаа асуух хүсэл гозолзоод байсан ч өөрийгөө барьж асуусангүй Сугар
- Ногоон Дарьзавынх хаахнуур нутаглаж байгаа бол? гэтэл түрүүнээс хойш гилбэлзэн суусан Чимгээ зуухныхаа амруу орчих шахан түчигнүүлж гарав. Цоохор Дорж хоолойгоо нэг зассанаа
- Голын эхээд, Харганатын бүр эх дээр гэхэд Сугар
- Өө тийм үү за за гэчихээд “эд нар яагаад л сандчаад байгаа юм болдоо. Намайг тэднийд очоод л хүн алаад хүрээ талаад хаях нь гэж бодоо юм болов уу” гэж санаад Дурдан Данигай гуайнхыг асуух гэснээ “за за учир нь олдоно биз” гэж санаад асуугаагүй нь цаагуураа жаахан ичмэглэсэн байх талтай. Нэгэнт нутгийн захад ороод ирсэн тул нэг их яарсангүй жаал сууж байгаад хөдөллөө. Гэхдээ түрүүнээс хойш гэм хийчихсэн юм шиг Чимгээгийн гилбэлзэхийг гайхсаар байлаа.