# #

“Дотроосоо” - 2 (Өгүүллэг)

- За . . .аа, наадах чинь харлаа гээд яахын бэ?
- Чи байзаа . . . гэснээ асаасан лаагаа миний толгойны хажууд тавьснаа жаахан хол зогсон онилж хараад зэвүүн нүдээ онийлгон
- Үгүй ээ, чиний царай харагдахгүй байна. Өшөө жаахан . . . гээд лааг ойртуулав. Тэр миний царайг лааны гэрэлд тод харах гээд байгаа бололтой. Тэгснээ өөрсдийнхөө орны дэргэд нэг лаа асааж тавив.
... “Тэнэг л байна даа. Би хэвтэхээрээ дээшээ л хардаг юм ш дээ”
- Одоо чи намайг, би чамайг харж чадна. Чамд би кино үзүүлнээ хи хи хи гэхэд Заяа
- Арай эвгүй юм биш үү?
- Чи өдий болтол тэгж бодож байсан гэж үү?
- Чи ч ёстой чөтгөр юм даа.
- Хэн нь бурхан юм, тэгээд? хи хи хи гэснээ Заяаг дарж авлаа. Тэд бараг цаг гаран заваарсан байх. Тэгээд чимээгүй болчихов. Лааны гэрэл нүдний дэргэд ёлтгонож, сүүдэр нь адарт туналзахыг атаа хорслоо дүүрэн атлаа арга барагдсан харцаар ширтэж хэвтэв.
... “Араатнууд юм даа та нар. Уг нь эд биш би л араатан байгаа юм. Гэтэл арван хар нүглийн горыг амьдын там болтлоо мэдрэх юм гэж хэн мэдлээ. Мэдэрлээ гээд яах ч билээ. Энэ бие минь өндийхөөсөө өнгөрснийг мэдсээр атлаа та нар яах гэж миний гавлын ясыг точигнуулан байж тархийг минь малтана вэ?”
Миний нүдэнд халуун нулимс дүүрч ирснээ гоожилгүй хий дэмий цэлэлзэн нүд бүрэлзүүлнэ. Нулимсаа урсгах санаатай толгойгоо хажуу тийш болгоход Сиймхийгийн үлдээсэн лаа хажууд шахуу сүүмэлзэхийг харав.
... “Би хэдий болтол эдний бах тавыг хангаж хэвтэх гэж. Миний толгой энэ лаанд хүрэх болов уу”
Би толгойгоо ганхуулан лаанд хүрэх гэж оролдов. Болмоор ч юм шиг.
... “Унагах л хэрэгтэй”
Тэдний хурхирах чимээ харанхуй шөнийн нам гүмд дэндүү тод сонсогдоно. Тархийг минь зажилж, зажилж одоо хэхэрч байгаа мэт санагдана.
... “Тиймээ, тэд миний тархийг ч, зүрхийг ч идэж дуусах шив. Би яах ёстой юм бол? Яаж ч чадахгүй юм чинь гээд хэвтээд байх хэрэг үү”
Нулимс нэгэнт урссан тул нүд маань аяган дотроо хуурайшин эргэлдэж, атга зүрх минь цээжний хаа нэгтээ уур омгоор дэлсэж эхлэв. Толгойгоороо лааны зүг тэмүүллээ. Яах гэж байгаагаа сайн ойлгоогүй ч миний хөдөлж чадах хэмжээ тэр л байсан болохоор тэр байх.
... “Сиймхий энэ лааны гэрэлд тарчилсан царайг минь харсан шигээ жаргасан юм биз дээ”
Энэ бодол намайг лааны зүг дахин тэмүүлэхэд хүргэв. Хариугүй л хүрэх гээд байх шиг хэрнээ л хүрэхгүй юм. Ямар ч боломжгүй зүйл гэж байх л юм даа. Хясал гээч ямар айхтар там бэ.
... “Сахал Намбарын зовлон дуусах л ёстой”
Толгойгоо бөнжигнүүлэн савлуулж эхэллээ. Тэгж тэгж лааны зүг хүчтэй шидэв. Одоо л би яг яах гээд байгаагаа ойлгож эхлэх шиг. Би үхэх гээд байгаа юм байна
... “Чадах л ёстой. Лааг унагаж, байшинтайгаа, хувь тавилантайгаа бас энэ муу хоёртой цуг шатан тамын оронд цуг очвол та хоёроос би өшөө авч л таараа”
Би хэдий хугацаанд ингэж оролдсоноо мэдсэнгүй. Хамаг биений хөлс цутган зүрх савлана. Гэлээ ч няцсангүй.
... “Намбараа, дахиж ийм боломж олдохгүй шүү”
Дахин хэд саваад зүтгэтэл лаа түг түг хийн хаашаа ч юм унаж адарт сүүмэлзэн байсан сүүдэр анивалзан өрөөнд харанхуй болчихов. Хамаг итгэл найдвар түүнийг даган унтарлаа.
... “Бурхан гэж юу юм бэ? Хүслийг хяслаар ороож хэсэг хэсгээр хэрчиж иддэг чөтгөр бол бурхан чи өөрөө. Чи бол үнэндээ ад чөтгөрийн боол”
Би зүрхнийхээ гүнээс гиншин уйллаа. Доошоо нойтогнож байгаагаа ч тоосонгүй. Гэсэн ч энэ надад юуны хамаа байхав. Нүд маань дахин нулимсаар дүүрч усан бүрхүүл тогтлоо. Бодвол сахал доорх уруул минь хүүхдийнх шиг өмөлзөж байсан биз. Гэтэл . . . гэтэл усан бүрхүүл дунд жижигхэн цэгээ цэгийх шиг болов. Толгойгоо сэгсрэн нулимсаа унагаад адар өөд аврал эрсэн харцаар ширтэхэд тэнд гэрэл сүүдэр анивалзан хором хормоор томорч, өрөөний хаа нэгтэй үхмэл шар туяа улам бүр тамиржиж эхэллээ.
... “Ха . . . ха . . . ха . . . асч байна. Чи хорвоогийн хамгийн сайн лаа. Новшнууд минь би чадлаа ш дээ. Салтаандаа тархиа чихсэн та муу хоёрыг тамын ёроолын аль ч мухараас олно би. Ха . . . ха . . . ха . . .”
Би оюун ухаандаа ингэж л хашгирч байв. Хөндлөнгөөс харсан хүнд миний царай чухам ямар байсан бол. Хүсэл хясал, уур хилэнгээр дүүрсэн улаан нүдээр адар ширтсэн атлаа сахалтай амаа байдгаар нь ангайн сар жилээр угаагүй шар шүдийг шазалзуулан инээж буй төрх харагдах байсан байх.
... “Нээрээ, ингэж хашгирч байгаад сэрээчихвий дээ”
Амаа хамхин, хоёр нүдээ аягандаа эргэлдүүлэн анхаарлаа тэдний зүг хандууллаа. Тэд сонсоно гэж ямар юм байхав. Би л зүгээр санаа гаргаж буй нь тэр.
Одоо гэрэл улам бүр томорч галын дөл болсон байв. Шатаж буй мод үнэртэнэ. Сайхан үнэр. Тиймээ энэ үнэр зунгааралдаж нялцганасан заарны үнэрээс сайхан байлгүй яахав. Гал дүрэлзэж, адарт хар утаа хуйлран эргэлдэж, хоолой ам гашуу оргино.
... “Ханиахгүй л юм шүү. Тэгвэл сэрчихнэ”
Чаддаг бол шээстэй хөнжлөө татаж хамар дээрээ тавихсан. Тэгвэл угаартахгүй. Амьд үлдэх гэсэндээ биш л дээ. Тэдний дараа л үхэх гэсэн дээ тэгж бодож буй хэрэг. Түрүүлээд угаартчихаж болохгүй шүү дээ. Гал хана туурга өөд цоролзож, сандал ширээг шатааж байгаа нь мэдрэгдэнэ. Тэр ч байтугай ор хөнжлийг долоож шээсэнд норсон хэсгийг тойрч байх шиг санагдана. Сүүлдээ харж чадахаа байлаа. Хичнээн хичээсэн ч өөрийн эрхгүй бөгшүүлэн ханиалаа. Миний ханиах чимээнээр тэд хөрвөөснөө гэнэтхэн ээлжлэн ханиаж эхлэв. Бөглөрч, бөглөрч онгойх шиг.
... “Ээ чааваас сэрчихлээ ш дээ”
Заяа зогсоо зайгүй ханиах завсраа
- Юу вэ? Хүүшээ . . . Босооч ээ гээд хажуудахаа нудрав. Сиймхий сэрлээ. Тэр бас баахан ханиаснаа
- Хөөш, юун гал вэ? Алив, хаалга хаана байнаа? Тэд түчигнэлдэн хаалга руу тэмтчив. Заяа
- Намбар яасан болоо?
- Тэр ядгийн
- Намбарыг авъя л даа гээд дэргэд ирж нүүрэнд тулж хоёр нүдийг минь харснаа
- Ашгүй ухаантай байна уу? Алив . . . гээд тэмтчин байж тэргэнцэрийг татав. Нойтон байсан болохоор хараахан шатаагүй аж. Энэ үед Сиймхий хаалга онгойлгов. Гаднаас орж ирсэн агаарт утаа нэг намсхийснээ гал улам хүчийг аван дүрэлзэх нь мэдэгдэв.
- Чи туслаач ээ
- Хаяа хая. Тэртээ тэргүй үхсэн хүнийг
- Ёстой муу шаар юм даа чи гэж Заяа хахаж цацахын хажуугаар үглэн надтай зууралдсаар тэргэнцэр дээр гаргав. Аргагүй дээ дөрвөн жил хийсэн ажил нь юм чинь. Хар утаан дундуур намайг түлхэн бэдчүүлнэ. Миний ухаан санаа орж гаран ханиалгана. Арай хийж үүдэнд иртэл өнөөх өндөр босго тулав бололтой
- Хүүш ээ новшоо! Чи ядаж . . . гээд ханиалгав
- Хаяач ээ. Наад сэгээрээ яах гээд байгаа юм гэх Сиймхийгийн дуу нилээн цаанаас сонсогдож байв. Тээглэсэн тэргэнцэрийг Заяа араас нь өргөн байдгаараа түлхэв.
... “Чи өөрөө гараа. Би яахав”
Гэтэл ард нэг сонин исгэрэх дуу гарснаа залгуулан чих дүлийрэм чимээ болоод цааш юу яасныг мэдсэнгүй.

Нүдээ нээлээ. Манай муу умгарыг бодвол ихээ саруулхан өрөө байна. Адар нь тэртээ дээр юм. Ингэж эмнэлэгт ухаан орлоо.
- Та хамгийн сүүлд юу болсныг санаж байна уу?
“Нээрээ яалаа байз? Хамгийн сүүлд Заяа намайг хаалгаар гаргах гэж оролдож байсан” гэж бодоод
- Заяа яасан бэ?
- Танай хүний бие жаахан тааруу, манай түлэнхийн эмнэлэгт хэвтэж байгаа гэлээ. Надад эмчийн хэлсэн сонин биш харин би үг хэлчих шиг болсон нь сонин байлаа.
- Би ярьчихав уу даа?
- Тэгсэн. Та үг хэлж байна
Итгэмээргүй юм. Санаандгүй хуруугаа хөдөлгөж үзсэн нь болоод ч байх шиг.
Би тэр өдрөөс хойш гурван долоо хоногийн дараа эмнэлэгээс гарлаа. Гэхдээ хөлөөрөө. Эмчийн хэлснээр бол Заяа намайг босго давуулах гэж оролдож байхад ард нь газ дэлбэрч бид хамтдаа нилээн хол газар шидэгсэн байж. Заяа миний ард нүцгэн шахуу байсан болохоор түлэгдэлт ихтэй гэсэн. Би шидэгдэн тэр хол унахдаа мэдрэлийг судсаа цочроож, бор тархинаас ирэх мэдээллээ бүх биеэрээ дамжуулж чаддаг болсон гэж эмч хэлсэн юм. Мэдэх ч юм алга. Хар үгээр бол түгжээ мултрах шиг л юм болж. Гайхамшиг гэдэг л энэ байх. Би цоо эрүүл болж, надад байсан бүхэн эргэн ирсэн байв.
Эхлээд Заяа дээр очъё гэж бодлоо. Заяа битүү боодолтой юм хэвтэнэ. Тэр дөчин хувийн түлэгдэлтэй авч амьд байлаа. Дээрээс нь тонгойвол тэр намайг таньж байгаа бололтой нүд нь том болж ирснээ нулимс дүүрч ирлээ.
- Тэр ярьж чадах уу?
- Энэ байдлаараа эдгэвэл ярих нь байтугай хөл дээрээ ч босож чадахгүй. Арьс нь татсанаас тэр л дээ. Харин ухаан санаа нь эрүүл. Хэрвээ арьс нөхүүлвэл өөр л дөө гэнэ. Гэхдээ түүнд арьсаа хуулж өгөх тийм тэнэг хүн хаана байхав дээ. Оюун ухаан нь эрүүл гэдгийг сонсох надад таатай байв.
- За тэр яахав. Хэзээ гарах вэ?
- Ойролцоогоор хоёр долоо хононо гэлээ.
Тэндээс гараад гэр хүрэх зуураа “Одоо би чамд өөрийнхөө амссан болгоныг амсуулна. Тэргэнцэр дээр хөдөлгөөнгүй суух ямар байдгийг чи үзнэ. Бас нүдэн дээр чинь чиний хийсэн болгоныг чинь хийнэ. Тэгэхийн тулд чамайг авч очих оромж хэрэгтэй. Сахал Намбар хөл дээрээ боссон цагт түүнийг олчих эрэмбэ байлгүй дээ. Өнгөрсөн дөрвөн жилд надаас зугтсан хулгайчуудыг сэгсрэхдээ л нэг сэгсэрнэ” гэж бодлоо. Гэрээрээ очлоо. Өнөө муу байшин маань шатаад, хэдэн арзгар хар юм л болсон байв. Харин Сиймхийгийн яндангаас утаа саагиж байхыг хараад өөрийн эрхгүй хоёр гараа тас атган шүдээ шажигнатал зуун хорвоогийн хамгийн адгийн цэгийг харсан мэт зогссон юм. Гэхдээ би биеэ барьж байв. Түүнээс өшөө авч амжина. Хүлээх хэрэгтэй.
Сиймхийг өдөржингөө хүлээв. Юмыг яаж мэдэхэв гэж нэг хутга олж халааслав. Сиймхийг хүн гэхэд хэцүү. Айсан хүн хүн ална гэгч болж мэднэ. Орой бүрэнхий болохын алдад Сиймхийг хашааны булан тойроод гараад ирэхээр яг урд нь тулаад зогслоо. Доошоо газар ширтдэг зангаараа явсан тэр миний хөлнөөс дээш харц гүйлгэснээ хөшиж орхив. Бараг зогсоогоороо үхсэн гэхэд болно. Царай нь зэвхий даагаад дагжин чичирч эхлэв. Түүнийг зодож нүдэх, хутга шөвөг үзүүлэх хэрэг огт байсангүй.
- Эрлэг чинь ирлээ дээ. Одоо өнөө сайхан инээдээрээ инээдээ
гэж шүд зуун хэлэхэд тэр салгалан чичирч эхлэв
- Инээлдээ чи гэж зандархад эрүүгээ чичирүүлэн
- Хи хи хи гэж дуугарав. Яг тэр үеийнх шиг нь биш ч гэлээ цаанаа нэг зэвүүн муухай сонсогдоно. Миний дотор зарайж
- Дахиад . . . дахиад новшоо . . . дахиад гэж зандрахад тэр
- Хи хи хи . . . хи хи хи . . . хи хи хи . . . гэж шүлсээ савируулан зогсолтгүй гингэнээд өмдөндөө шээчихлээ. Энэ бол айдас. Үзэж байж л мэдэрдэг ёрын мэдрэмж. Айдас гэдгийг үнэн голоосоо айж үзсэн хүн л ойлгоно. Хэрвээ би түүнд хутгаа үзүүлсэн бол тэр газар дээрээ үхэх байсан биз. Гэхдээ иймэрхүү новшнууд тийм амархан үхэж жаргах гэж үү. Үгүй байхаа. Энэнд тийм эрх байхгүй.
- Харж байна уу? Миний гэсэн болгон шатаж дууссан.
- Би . . . би хашаа байшингаа өгье
- Өө, бас тэгж матмаар байна уу? Сахал Намбар миний гэр орныг дээрэмдсэн гэх гэсэн юм биз дээ?
- Яалаа гэж дээ. Тэгвэл би өөрийг авч өгье
- Хэзээ?
- Гурав хоногийн дотор
- Хоёр
- За
- Хэрвээ чи ямар нэгэн санаа гаргах л юм бол юу болохыг мэдэж байгаа биз? Энэ хорвоогийн аль ч хонхороос олоод мөч мөчөөр чинь жиргэнэ шүү.
- Үгүй ээ. Би заавал олж өгнө гэнгүүт түрүүнээс хойш зэвүүн харагдаад байсан сорвитой шанаанд нь тас буулгатал Сиймхий ширвүүлсэн болжмор шиг хөсөр унав. Би халаасыг нь ухаж бүх мөнгийг нь аваад булан тойрлоо.
Тэр хэлсэндээ хүрсэн юм. Хэнийг, яаж шаналгасан юм бүү мэд. Би түүнийг дэргэдээсээ холдуулалгүй нохой шиг дагуулж юм болгондоо зарж байлаа. Хүн үйлийн үрээ эдлэх ёстой гэдгийг би өнгөрсөн дөрвөн жилд ойлгосон. Үхэл нь ирсэн хулгана муурын сүүлээр оролдоно гэдэг үг байдаг хойно одоо яая гэхэв. Арав гаран хоногийн дараа Заяаг эмнэлэгээс гаргалаа. Өрөөсөн тал нь бараг тэр чигтээ түлэгдсэн тул умарч тахийгаад атирсан юм болоод тэргэнцэр дээр нүдээ гялтгануулан хэвтэнэ. Хаа очиж миний өхөөрддөг байсан хөх нь гайгүй юм. Бас болоогүй ээ өрөөсөн гар хөлөө хөдөлгөнө. Завж нь татсан учраас юу яриад байгаа нь ойлгогдохгүй ч нэг юм хэржигнүүлээд дуугараад байна. Намайг бодвол эрүүл гэсэн үг л дээ.
- Чи ч азтай юмаа. Эрүүл шахуу юм гэхэд тэр шал шал гээд нэг юм хэлсэн боловч ойлгогдсонгүй. Шүлс нь гоожоод энгэр нь тэр чигтээ нойтон. Айдас дүүрэн харцаараа намайг хаашаа ч хөдөлсөн салгалгүй ширтэнэ.
- Чамайг ухаантай байгаад би баярлаж байна. Чи бүхнийг харж, бүхнийг ойлгоно гэсэн үг. Уг нь чи намайг хэн гэдгийг мэдэх л ёстой доо. Даанч чи тэнэг байж. Миний нүдэн дээр яадаг байсныг би дахин ярихгүй. Одоо надад чамтай амьдрах нь байтугай би өөрөө ч амьд явах хүсэл алга. Доромжлол гэдэг ийм л байдаг юм байна. Гэхдээ та нар шиг юмыг энэ хорвоод орхиод би үхнэ гэж байхгүй. Энэ доромжлол намайг хөл дээр минь босгохдоо чамаас өшөөгөө аваа л гэсэн гэж ойлгож байгаа. Миний ухамсар ийм л юм хойно одоо яая гэхэв. Одоо миний ээлж. Чиний таньдаг бүх эмэгтэйг би нүдэн дээр чинь бузарлана. Би тэнэг биш юм чинь тэднийг амьд үлдээхгүй. Үүдний амбаарт хураачихна. Санаснаа гүйцээх хүртлээ цагдаад мэдэгдэхгүй байхыгаа би мэднэ. Чи намайг сонсож, надад итгэж байгааг чинь би мэдэж байна гэж би намуухан хэрнээ занал хуйрагнуулан хүүрнэв. Гэхдээ миний дотоод мөн чанарт ийм бодол байгаа эсэхээ би өөрөө ч мэдэхгүй байлаа. Өөрөөр хэлвэл энэ миний чин хүсэл байх вий гэхээс эмээж байсан юм. Харин Сиймхийгийн үйлийг үзнэ гэдэгтээ итгэлтэй байв. Заяа хоолойгоо хэржигнүүлж, өрөөсөн гар хөлөө савчуулан байснаа шээс алдлаа. Нүднээс нь нулимс урсана.
- Шээж байна уу? Зүгээрээ, нойтон байх чинь ядаж л удаан шатдаг сайн талтай. Одоо Сиймхийгийн авгай ирнэ. Мэдээж би түүнтэй чиний нүдэн дээр хурьцал үйлдэнэ.
... Заяа хэржигнэн дуугарч суудал дээр займчив.
- Чи байз. Дараа нь Сиймхий ирнэ. Тэгээд бүр гоё юм болно. Дандаа би жаргалаа эдлээд байж болохгүй биз дээ? Би яана гээч . . . Би та хоёрыг хамгийн сүүлчийн орой шигээ байхыг шаардана гэхэд Заяа байдгаараа савчин муухай ориллоо.
- Чи хүсэхгүй ч Сиймхий бол чадна. Тэр чинь хүн биш шүү дээ. Араатан. Гэхдээ тэр аймхай, арчаагүй новшийн араатан. Тийм амьд сэгнүүд эхээс төрөөгүй байдаг юм. Тэгэхээр чамайг үрчгэр хар нүүрс болсон байсан ч тэр айхын эрхээр миний хэлсэн болгоныг хийнэ гэлээ. Заяа баахан савчсандаа туйлдаж, амьсгаадан хэвтлээ. Тэр үзээдийн муухай харагдана. Тархи нь тамирдаж байгааг би мэдрэхийн дээдээр мэдэрч байв.
Тэгтэл хаалга аяархан онгойж Сиймхийгийн авгай нус нулимстайгаа холилдсон амьтан орж ирлээ. Муу чөтгөр чинь миний хэлснээр авгайгаа явуулжээ.
Өчигдөр би Сиймхийд
- Авгайгаа өнөөдөр явуулаарай. Яах гэснийг чи ойлгож байгаа биз дээ? гэхэд
- Тэгэлгүй яахав. Хүссэнээрээ л бол хи хи хи гэж нөгөө муухай инээдээрээ инээж байсан юм. Сиймхийгийн авгай бидэн рүү айсан нүдээр харснаа
- Манай хүн намайг явууллаа гэж арай ядан хэлэв.
- Чи тэгээд яах гэж байна?
- Үгүй гэвэл тэр намайг ална. Би мэдэж байна гээд уйлан уйлан хувцсаа тайлав. Түүний бүхий л бие хүн харахын аргагүй хөх эрээн болжээ. Хөх дэлэн гуя хас гээд гар хүрэх газар түүнд алга. Тэр байтугай энд тэнд нь ирт мэсээр исгэсэн шарх ч байв. Сиймхий нааш нь явуулах гэж зодсон нь илт. Хүүхэн эрүү амаа тачигнуулан чичирч зогсоно. Энэ бас л айдас шүү дээ. Заяа хоолойгоо хэржигнүүлэхээс өөр яаж ч эс чадна.
Би тэднийг харжээ суухад хаа нэгтэй мөсөн уул уяран нурах шиг мэдрэмж яагаад ч юм төрлөө. Намайг тамхиа татаж дуустал тэр чичирсээр . . . Заяагийн хоолой хэржигнэсээр . . .
- Сиймхий хаана байна? гэхэд
- Гадаа гэв. “Бас гадаа хүлээж зогсдог байх нь ээ” гэж бодоод
- Хөөш, Сиймхий . . . гэж гэрээсээ хашгирахад тэр хаалга зөөлхөн онгойлгож эхлээд бараг толгойгоо оруулж эргэн тойрон харснаа орж ирээд
- Яасан? Наадах муу гичий чинь үгүй гээд байна уу? гэж авгайгаа руугаа муухай харан архирав. Би түүнйиг газар сөхөрч унатал нь цохиод
- Чи энэ түлэнхий хар арьстай хамгийн сүүлд хийснээ хий гэхэд түүний нүд бүлтгэнэж
- Ээ . . . Намбараа . . . гээд хойш цахлахад нь дахиад зодлоо. Бүр бахаа ханатал нүдэв.
- Болъё оо Намбараа . . . гэх дуунаар би түр зогсож амьсгаагаа дарав. Тэр улаан нялга болжээ.
- Би чиний хий гэснийг хийе л дээ. Битгий л дээ гэж цус нөжөө гоожуулан мөлхөж ирээд гутал үнсэв. Нарсанд нэг ийм л юм байсныг би мэднэ. Яг хэвээрээ.
- Чи явган суугаад өмдөндөө хүндэр гэхэд юу сонсов гэсэн байртай над руу гайхан харав.
- Ойлгохгүй байна уу? гээд өшиглөхөд
- Ойлголоо, ойлголоо . . . одоохон гээд нүүрээ даран чарлалаа. Сиймхий явган сууж хүндрэх гэж янцаглана. Авгай нь намайг нэг, түүнийг нэг ээлжлэн харж бүлтгэнэнэ. Удалгүй Сиймхийгийн өмд салтаагаараа норж эхлэв. Тэр доош харан дүлнэ. Шоронд үүнийг төрөх гэдэг юм. Муусайн юмнууд эргэлтээс ирсэн мөнгөө залгичихаар нь ингэж төрүүлдэг юм. Сиймхий мэтийн крантууд хурдан онгойно шүү. Сиймхий над руу гөлөн гээд харлаа. Гаргачихсан гэж байгаа нь тэр.
- Гаргаад ир, наадахаа гэхэд салтаандаа гараа шургуулж өтгөнөө базан гаргаж ирэхэд гэр дүүрэн үмхий дангинав.
- Одоо наадахаа ид гэхэд миний үгэнд итгэсэнгүй бололтой.
- Ид
- Ээ . . . би . . . гэхэд нь би хутга аван босоод
- Энэ хоёр луу харж байгаа ид гэхэд өтгөн атгасан гараа салгалуулан байж амандаа аваачлаа. Тэр идлээ. Нэгэнт эхэлсэн болохоор салгалан, салгалан зажлав. Түүний хөлс цутган, нулимс нь урсана. Адгийн новшнууд ийм л байдаг байхгүй юу. Эдэнд нэр төр, хүний эрхэм чанар гэж юу ч байхгүй. Үхэж буй аминыхаа төлөө тэд юу ч хийхээс буцдаггүй юм. Зодуулсаар байгаад үхэх зориг эдэнд байхгүй. Орчлонд сайн муугийн шүүр гэж байх л ёстой. Түүний энэ байдлыг харсан миний уур, өшөө хорсол адагтаа тултал дүрэлзэж
- Дээшээ . . . дээшээ хар новшоо. Залгиач чи муу . . . гэж хашгирсаар . . .
Хашгирах тоолонд тэр огин огин залгилна. Хашгирсаар байгаад нэг мэдсэн чинь би өөрөө уйлчихаж. Заяа бүр хөдлөхөө ч больж. Сиймхий түмпэн тэврэн бөөлжинө. Би босож түүний авгайд дөхөхөд тэр бүр салгалав. Би дээлийг нь авч нөмөргөөд
- Чи одоо явж болно гэж намуухан хэллээ. Бүгдээрээ энэ үгэнд итгэсэнгүй.
- Тэр дахиад чамайг зодохгүй. Чи зүгээр л яв. Аав ээж чинь байдаг бол тэдэн дээрээ оч гэхэд тэр эргэж ч харсангүй хар хурдаараа гарав. Би Сиймхийд хандан
- Чи ч гэсэн наад түмпэнтэйгээ аваад зайл. Энэ хүүхэнд дахиад гар хүрсэн байвал үлдсэн насандаа үргэлж өтгөнөө иднэ гэж мэдээрэй. Хэрвээ хулгайч нар сонсвол эр хүний нэр гутаасан чамайг юу болгохыг мэдэж байгаа биз? гэхэд тэр толгойгоо бөнжигнүүлэн дохив.
- Одоо зайл. Миний нүдэнд дахиж битгий үзэгдээрэй гэхэд хам хум гарч одлоо.
Тэднийг гарсны дараа гэрт нам гүм болов. Миний сэтгэлд хачин их ус цалгих шиг, халуу төөнөх шиг, хорсох шиг эсвэл бүр багтрах шиг болж ирснээ халуун нулимс багтаж ядан урсав. Хоолойгоор хачин сонин авиа енгэнэн гарав. Бүр дуу авиатай удаан уйлав. Тэр өдөртөө би гэртээ холхиж өнжлөө. Надад тэгэх шаардлага байсан юмаа.
Маргааш нь Заяаг түрээд эмнэлэг явсан даа. Хоёр өдрийн дараа гэхэд бид хоёр эмнэлэгт зэрэгцэн хэвтэж байлаа. Хамаг бие минь халуу шатавч дөрвөн жил хэвтсэн надад хэвтэх гэдэг тийм их зовлон биш шүү дээ. Харин оюун ухаан минь хаа нэг тийш жигүүрлэсэн мэт нисэх мэдрэмж төрөв.
- Тань шиг хүн тийм ч олон байдаггүй юм гэж эмч хэлсэн юм. Намайг хоёр гуяныхаа арьсыг Заяад өгсөн болохоор тэгж хэлсэн байх. Зэрэгцээ орон дээр хэвтэж байсан Заяа над руу гараа зөөлхөн явууллаа. Би түүний гарыг атгав. Бид ингэхэд үхэлтэй хэдэн ч удаа тулгарав. Бүү мэд. Одоо Заяа босож, хөдөлж, ярьж чадна. Харин нөхөөс тавьсан газраараа л алаг эрээн болох юм гэсэн. Надад хэзээ ч билээ сургагчийн хэлж байсан хувь тавилан гээч сүртэй үг санаанд орж байлаа.
Эхлээд би, нилээн хэд хоногийн дараа Заяа гарлаа. Тэргэнцэртэй очсон хүн хөлөөрөө ирэв. Бид хоорондоо бараг дуугарсангүй. Хэн хэн маань болж өнгөрсөн бүхэнд тамирдсан байх л даа. Хоол цай хийж хамтдаа идлээ. Нээрээ л түүний хүзүү хоолой хацар шанаа цагаан эрээн болчихож. Харин уруул дээрх мэнгэ нь яг хэвээрээ. Доошоогоо, миний өхөөрддөг хөх, өгзөг нь чухам ямар болсон бол? Одоо ямар ч болсон байлаа гээд хэнд хамаатай гэж. Заяа суудлаасаа босож миний дэргэд сөхөрч суугаад
- Намбараа . . . чи . . . гэхэд нь би долоовор хуруугаараа түүний уруулд наан
- Чшш! гээд түүнийг зөөлхөн татаж өвөр дээрээ суулгаад энгэрт нь нүүрээ нааж бэлхүүсээр чанга тэвэрлээ. Тэр ч гэсэн миний толгойг тэвэрч байна. Бид юу ч ярихыг хүссэнгүй. Зүгээр л юуны ч юм айзамд суудал дээрээ үл ялиг ганхан сууцгаав. Бодвол сэтгэлийн айзам байх. Нэг мэдэхэд бид орондоо оржээ. Одоо би нүв нүцгэн болсон түүнийгээ удаан ширтлээ. Цагтаа миний гэж санадаг байсан бүхэн хэвээрээ. Хөөрхөн хоёр хөхний нэг эрээн алаг болчихож. Түүний хүзүү хоолойг үнслээ. Заяагийн амьсгаа түргэсэн, эелдэгхэн гиншинэ. Энэ бүхнийг урд нь анзаарч байгаагүй ч юм шиг. Би түүн рүү шурган орох тэр мөч ямар сайхан, ямар ариун мэдрэмж вэ. Яг энэ үед миний голоос гашуун зураа татаж, хоёр аньсгаар садран гарахад Заяа ч гэсэн халуун нулимсаа нэрж байв. Бид хоёр бие сэтгэлээ тавиртал, түүний дараа ч гэсэн чимээгүйхэн уйлсаар байв. Бие биенээ тас тэврэхээс өөр тайтгаруулах арга бидэнд байсангүй. Дэрээ нэвтэртэл уйлцгаав. Энэ болж буй, бодож буй бүхэн чухам миний хаанаас ирж байгаа юм бол? . . . Сонин юм.
Нэг мэдсэн чинь нар дээр хөөрчээ.
- Найз нь босч цай чаная
- Будаатай
Заяа халуун хөнжлөөс нүв нүцгэн сугарч цонхоор ташуу тусах нарны гэрлийг хөндлөн огтлон алхахад цонхны цаана хэдэн болжмор түүнээс цочин бөндгөнөж, ойж буун шулганалдах нь эгдүүтэй. Би харж буй бүхнээсээ нүд салгалгүй хэвтэхэд аз жаргалын бас . . . -ны үнэр хамрын үзүүрт сэрвэгнэнэ.

Түмэнбаярын Бум-Эрдэнэ

46 comments:

Заяа said...

Маш их таалагдлаа

B said...

Хэцүү юмдаа, хүний амьдрал. Хажуудаа жаргал нь явааг мэдэхгүй үргэлж л алсыг харж явах гэж.

Unknown said...

хаа очиж аймшгийн байсан амьдрал ингэж нэг хэвэндээ хүний ёсонд орох гэж... мундаг бичсэн байна, үнэхээр таалагдлаа

Cаарал said...

Манай хууччуул үгүй мөн сайхан кино хийдэг байж билээ. Хүний эгэл жирийн хар бор амьдрал дундаас хүнд жинхэнэ ухаарал өгч чаддаг байсан юм. Сүүлийн үеийн кинонцорууд ч дээ, барууныхныг дууриагаад бөөн секс, цус нөж, аллага, хүчирхийллээр дүүрч. Манайхан солонгос кинонд хэт автаад амьдралд тэр болгон таардаггүй, амьдралаас тасархай сохор тохиолдлуудын цуглуулага шиг үйл явдлаар дүүрсэн хуурмаг юманд дурлагсад ч олшрох болж.
Бум ахын өгүүллэгүүд яг л хуучны кино шиг санагддаг байлаа. Тэгтэл одоо цаг үеэ, олонхи уншигчдынхаа сонирхлыг дагаад ч тэр үү, өөрчлөгдөж байгаад харамсаж байна. Ганц жишээ хэлэхэд 4 жил хэвтэрт байсан хүний хамаг булчин нь хатингиршаад эргэж босч явдаг болоход дор хаяж 8 жил зарцуулдаг юм. Машин дээр нь сэв суулгасны төлөө 4 настай хүүхдээ эцэг нь төмрөөр цохиж гарыг нь хугалдаг сургамжит нэртэй ч солиотой гэмээр өгүүллэгэнцэрүүд байдаг. Тэрэн шиг юмнууд Бум ахын кийбордоор бичигдэхгүй гэдэгт найдаж явдаг юм, уул нь!

би said...

яааасан ч их үнэ цэнээр олдов доо

Бум said...

Заяа: Баярлалаа
В:Тиймээ бид заримдаа сохорчихдог юм шиг. Амьдралдаа зуун хувь ханачихсан хүнийг би хараагүй.
Bentel Bi: Ямар ч хүний сэтгэлд сайн сайхны арал хойг байдаг гэдэгт би итгэдэг юмаа
Саарал: Сайн уу? "Саарал"- аа. Их эртний анд(дүү) ирсэн байх чинь. Чиний сэтгэлд шууд л киноны тухай бодол орж ирсэнд би баярлаж байна. (харагдсан байна гэж ойлгоод) Ах нь хэвтэрт байдаг хүний зовлонг мэднээ. Бүр сайн мэднэ. Миний аав бурханы оронд(би тэгж итгэдэг) морилохоосоо өмнө хэвтэрт байсан юм. Биеийн жингээсээ хамаараад сар гаран болоход л арьс цоордог гэх мэтээр. Энэ өгүүлэгт гарч буй нөхцөл байдлыг бий болгочихоод бас ч гэж өөртөө эргэлзэхдээ Гэмтэл согогийн эмнэлэгийн тархи нугасны тасгийн эрхлэгчээс зорьж очин асууж байсан юмаа. Ийм нөхцөл байдалд орсон хүн босож болно гэдгийг дуулаад би хачин их баярлаж билээ. Надад босож болдог нь л чухал байсан юм. Магадгүй чиний хэлж буйгаар 8 жил болох байж болох ч Намбарын хувьд ингээд босчихвол өгүүлэмжийн хувьд үнэ цэнэтэй байсан болохоор шууд ер бусын (extreme) байдлаар босгосон хэрэг. За тэгээд дүүг дахин ирж санал бодлоо солилцсонд баярлалаа. Урд нь ч бас ийм л байсан даа бид.
Би: Бүх хүнд (бүгдээрээ шүү) сайн муугийн чанар яг тэнцүү (50, 50%-ийн) харьцаатай байдаг. Би үүнд итгэдэг. Чухам аль тал руугаа хэлтийсэн байна гэдгээс хамаарч тэр хүнийг сайн эсвэл муу гэж ангилдаг байх. Нэг тал руугаа хэдий чинээ хэлтийсэн бна нөгөө тал руугаа ороход төдий чинээний үнэ төлдөг байхаа

Anonymous said...

Udaj baigaad ih hund uguulleg bichleedee. Ter zaluugiin hun chanar diilj baigaa ni yamar saihan sanagdav. Zaya ni joohon ch gesen jum suraasai. Zaluu maani ch gesen hunii jishgeer amidardag boloosoi.
Amjilt.

Anonymous said...

Bumaa ah ch jinhene zohiolch boljee. 70, 80-aad onoos hoish iimerhuu zangaragtai, iim bichlegtei yum barag unshsangui shuu. Gants ch sul ug alga. Bayar hurgeye, Bumaa ahdaa.

arius said...

mmmmm amisgal davchdaj setgel baidgaaraa dogdlov. uneheer l bayarlalaa gehees uur ugoldohgui n

Anonymous said...

Iran zohiol gej nerlehed hetsuuhen l yum daa. Saaraliin helsentei sanal neg bna gevch Bumaa ah shuumjiig ni 100% oilgoogui bololtoi.

Бум said...

Анон: Зохиолын крактеруудад санаа зовж буйд баярлалаа.
Анон: Баярлалаа
arius: Баярлалаа
Анон: Баярлалаа. Сааралын шүүмжлэлийг (шүүмж биш) тунгааж байгаа.

Unknown said...

Эхнээсээ л зөв байцгаах хэрэгтэй юм байна.
Тэгэхдээ Заяа арай хэтрүүлэгтэй байсан болов уу даа.

amor said...

айдас...
таны бичсэн зүйлүүд уншсаны дараа хэдэн өдөр тархинд оршдог шүү.
баярлалаа.

бум said...

Баяраа: Харин тиймээ хүн байх л хэрэгтэй бна
Амор:Сайн байна уу? Бас сонин хүн ирсэн бна. Тиймээ энд айдас яригдаад бгаа юм. Зөв явбал айдастай орчинд оронгүй байж болох байхаа

byambaa said...

Sain uu Bumaa ah aa. Ta mini yamar aimaar, bas yamar mundag bichee ve...

1iig ni unshchihaad 2 ni hezee bichigdeh nuu geed shagaigaad l yavaad bsn shuu.

Gehdee kino bolj garval demii ch um shig, muug duuraihdaa sain humuus bii shuu dee.

Uran zohiol chin baga zereg hetruulegtei l bjeej humuusiin setgel hureh tohioldol ih shuu dee, tiim uu...

Yamar ch bsn umshaad l yavaa shuu, setgegdel bichih zavaar homs bolson ch...

Tandaa ulam ih amjilt husey.

Бум said...

Бямбаа: Хүүе! Сайн уу? Жинхэнэ номчин (ном уншдаг хэ хэ) хүн явж байх чинь. Ах нь нэг ийм юм бодогдоод байхаар нь биччихээд энд оруулчихсан юмаа. Оруулаагүй "тэнэг тэнэг" юмнууд байнаа байна. За тэр яахав энүүгээр ирсэнд баярлалаа. Ингэхэд Япондоо бна уу эвэл энд үү? Охин нь том болоо байлгүй. За за бүр чат болоод явчихлаа хэ хэ

Anonymous said...

Бум ахын зохиолуудыг уншдаг болоод нэлээд удаж байна. Монголын уран зохиолд нэг иймэрхүү өнгө аяс дутагдаад байсан юм даг уу даа гэж бодогддог юм. Нударга Жийжээ бол энгийн монгол, борог амьдралын философийг өнөө цагт нэлээд сайн нийцүүлж уялдуулж бичсэн. Нэлээд удаан бодож байгаад нэг жинтэйхэн авч дээ.

Бум said...

Анон: Баярлалаа. Сониноос Жийжээ маань дахин нэмж засварласан байдлаар шинээр хэвлэгдэн гарч байгаа. Өнөө маргаашгүй хэвлэлтээс гарна.

Anonymous said...

Bischsen jumaa zunduu geed nom bolgood esvel endee tavij boldoggui jum uu? /Ineej baigaad bichsen schuu/
Humuusiig goridoogood l...

Бум said...

Анон: Болноо болно. Цаг нь болохоор оруулнаа. хэ хэ

Solongo said...

Uneheer saihan uguulleg boljee. Hunii uuchlal gedeg zuil bidnii ene niigemd heregtei baigaa. Zayag buruutgah humuus olon baih shig baina. Bi bol Zayag umnu n bas amidaaraa tamlagdaj baisan gej bodoj baina. Tegeed ene hoyoriin uzsen zovlon n tentsej ochson bolood biye biye uuchilsan baihaa. Bi zohioluudad tani ih durtai, uur olon saihan zohiol bicheerei.

Бум said...

Солонго: Баярлалаа. Орж, гарч байгаарай

би said...

дараагынх хэзээ орох бол гээд бүүр хүлээлтэнд оруулчих юмаа

puuj said...

Их өвөрмөц өгүүллэг болжээ.Шинэлэг,өөр байж чадаж байгаад чинь баяр хүргэе Бум ахаа

Баярзаяа said...

уншиж дууссаны дараа их сонин мэдрэмж...янз бүрийн юм бодогдхийн.

Баярзаяа said...

Таны бүтээлийг унших болгонд их юм бодогддог шүү. Нэг хэсэгтээ л бодлоос салахгүй эргэлдчихнэ. Шинэ зохиол сайхан байлаа. Баярлалаа. Амжилт хүсье!

Бум said...

Би: Дараагийнх нь нэг тууж оруулчихвал дэндүү уртдаад хүн залхаачих юм болов уу гээд л
Пүүж: Сайн уу? Иймэрхүү сэтгэл зүйтэй улс одоо ч гэсэн байгаад байх шиг болохоор нь л . . .
Баярзаяа: Баярлалаа. Ирж байгаарай

Баярзаяа said...

Сэтгэгдэл үлдээдэггүй болохоос байнга зочилдог шүү. Таны бүх өгүүллэгийг уншсан. Дараагийхийг тань хүлээж байна ;)

munkhuu said...

gaz delberee l duussan bol zugeer ch yum shig sanagdlaa

Bum said...

Munhuu; tegeed l duussan bol ter ih muu muuhaig delgehiin hereg baihgui bolchih baihaa.

Бондууш said...

ойрд ингэж автаж, орж уншсангүй шүү. Баярлалаа. Байгаа хэрнээ тэр бүр олж хардаггүй, харагддагүй амьдрал.

Anonymous said...

Sain baina uu? Bumerdenee. USA- d irsen buyu 3 jiliin unmuus l chinii blogoor ayldag bolood baigaa. Engiin murtluu uhaaral hairlasan , ih yum bodoguulj, bas medeelel ugdug ih saihan zohiol bichdeg zaluu baina gej boddog. Gehdee ene uguullegiin ungu ayas neg l bishee. Bugd neg heviin bai geegui ch urdah uguulleguudiig chini unshij uuruur huleen avch baisan hun maani bs iim yum bichij chadaj bainaa geed gaihaj hotsrov

Unknown said...

Сайн байна уу? Бумаа ахаа, ойрд зочлоогүй удчихсан байна... уншсанаас хойш хэдэн өдөр бодлоос гардаггүй шүү. Комеди элементгүй л болохоос юун Тарантино, цаашаа л байшд. хэхэ, тэхдээ комеди оруулах ч хэрэггүй л байх л даа... Таны шинэ тууж хэвлэгдэх дөхөж байна уу? та надад өгнө гэж амласан байгаа шүү (Globe International -н жүжгийн төсөл дээр ажилласан Амар байна)

Түмэнбаярын Бум-Эрдэнэ said...

Анон: Хэрвээ сэтгэлд чинь сэв суусан бол уучлаарай. Хүн хааяа бухимдах үе байх юмаа. Тэрийгээ гаргаж буй нэг хэлбэр гэж ойлгоорой. Уншдагт баярладаг шүү
Амар: Сайн уу? Өгнөө. Гэхдээ гарахаар нь.

Anonymous said...

Sonin zohiol uym. Zaya busguin ih hairiig mash sonirholtoigoor gargaj irjee.

Бум said...

Анон: Яг олж харсанд баярлалаа.

tagm said...

Aimeer um.. Iim hair gej bas baidgaa... Ene sanaag haanaas olov oo gej bodood aimeer sanagdsiim shyy!
Oird unshaagyi baij baigaad unshsan ogyyleg gej bodohoor gunigtai sanagdlaa... Ternees bichiltiin huvid, sanaanii huvid ch ih sain boljee.. Iim haranhui sedveer unshihaar ard ni setgel hoosrood oncgyi baidgiin.. gegeeleg sedev saihan....

Gansukh B said...

Таны бичдэг байснаас шал өөр хэлбэртэй ертөнц...

Гурван жилийн өмнө "Дугариг биш дөрвөлжин баймаар байна" өгүүллэгийг тань уншаад "яаж ингэж хувьсаж, дотоод ертөнцийг уудалж, нээж бичдэг"-ийг гайхан биширч уншиж байлаа.

Энэ өгүүллэгийг уншсан чинь дотроос уудалж онгичиж биш, дотоод ертөнцийнхөө хөрсөнд үр суулгаад ургуулаад биччихжээ гэлтэй санагдлаа.

Миний мэдэхээр 3-5 жил, магадгүй таны насан туршдаа усалж тордож арчилж байсан ургамалын өнгө алаглан нүд гялбуулах навч цэцэг нь юм болов уу?

Бум said...

Тагм: Сайн уу? тиймээ. энэ их аймаар. бараг байх боломжгүй. гэхдээ хүний дотоод ертөнц хязгааргүй. заримыг нь бүр үзэн ядмаар. тийм л учраас хүн сайн сайхныг хүсдэг байх
ГАнсүх: Сайн уу? ойрд харагдаагүй хүмүүс ирсэн бна. Энэ өгүүллэгийг бичээд тавьж болох эсэхдээ ч эргэлзэж байсан. Эцэст нь оруулж л орхисон. Төсөөлвөл дандаа инээж явдаг хүн нэг удаа ярзасхийсэнтэй төстэй байж мэднэ. Ахынхаа бүтээлийн тухай блогтоо сайхан бичлэг оруулсан байна лээ. Баярласан шүү.

Unknown said...

az jargaliin bas yunii uner hamriin uzuurt servegnene gesen be Bum ahaa. utaanii uner?

Tuul said...

Sain baina uu
Ooriin chini oguulleguudiig unshih durtai.
Gehdee ene oguulleg arai l hunii yosnoos gaduur yum baina daa.
Deer neg comment-d hariulahdaa iimerhuu hed heden yumnuud baigaa tuhai durdjee.
bolj ogvol bitgii oruulaarai. Bi huvia bodson bol zugeer unshihgui ongorch bolno l doo...

Yanz byriin toroloor bichij baigaa ni uran buteelch hunii huvid ooriigoo sorison zuil baidag baih, gehdee iim eruul bus yumnaas eruul bus hun l kaif avna shuu dee. Gaihimshigtai bichsen baina gej comment uldeesen humuusees uuchlalt husie

Harin har baraan bish erotic oguulleg baival oruulaarai

Amjilt husie

Бум said...

Туул: баярлалаа. Зөвлөгөөг хүлээж авнаа. Юм бичих гэдэг бас л адын ажил шүү. Хэцүү. Өдөр шөнөгүй тархи толгой ээрээд байхаар хаа нэг тийш нь гаргахаас өөр аргагүй болдгийм. Үнэхээр хэцүү шүү

Anonymous said...

Zugeer l heleh ug alga. Ahiad tanii oguulleguudiig ar araas ni unshaad baimaar sanagdaj baina...Mongoloo

Ts.B said...

Yoyo, hund oguulleg baina. Ingej duusaagui bol ch,... :)

Unknown said...

Мөнхөөгийн сэтгэгдэлд их гоё хариулжээ. Нээрээ л төгсгөл хэсэг байгаагүй бол ч аймар юм уншсандаа харамсаад л дуусах байлаа

Юки said...

Цаасаар ном унших сайхан ч бас шууд сэтгэгдлээ бичиж болдоггүй дутагдалтай юм аа. :P

Би энэ блогоос эхний хэсгийг нь уншчихаад тэр үед нихх муухай сэтгэгдэл төрөөд таны блог руу аван саван ороод байхаас айдаг болчихсон байж билээ. Өчигдөр номноос өгүүллэгийг уншаад, эхэндээ яг тэр үедээ оччих шиг болсон. Дуусгаад нэг их санаа амраад, үгүй тэгийшт манай Бум ах ингэх л гэж энэ өмнөх хүн бус зүйлийг бичсэн байж таараашт гэж бодогдоод, уужуурлаа.

Эмэгтэй хүний хайр хэзээ ч бүрр оргүй алга болдоггүй юм шиг ээ... Заяагийн их хайраас үлдсэн өчүүхэн ч гэсэн хэлтэрхий нь нөхрийг сүүлийн үйлдлээ хийхэд нөлөөлсөн байх.

Баярлалаа