Ганцаардал (Өгүүллэг)

Би гав ганцаар сууна. Эргэн тойрон нам гүм. Миний хамгийн эрхэмлэдэг моддын сэрчигнээн, шувуудын жиргээн, салхины сэвшээ энд алга. Яагаад гэвэл би хамаг цонхоо хааж битүүлээд гэртээ сууж байгаа болохоор тэр. Би бүр албаар ямар ч дуу чимээ гаргахгүйн тулд хөгжим, тв, гээд бүх л дуу чимээ гаргах болгоныг тэр бүү хэл хөргөгчөө хүртэл салгалаа. Тэгээд өрөөнийхөө голд байрлах хоолны ширээн дээр сууж байна.
Нэгэн цагт энэ ширээн дээр бид халуун хоолоо гарган эхнэр маань аягалаж, бид ээлж дараагаараа хоолоо авч, багыгаа “асгачихвий” хэмээн сануулж, “аавдаа тэрнээс, алив надад наадахаа” гээд л шуугилдан хооллож байсан ширээ. Одоо чив чимээгүй эль хуль оргисон ийм үед надаас юу болоод байгааг асуух мэт мэлийнэ.
Ханан дээрхи хүүхдүүдийн маань зураг одоо яг жинхэнэ зураг хэлбэртээ орчихож. Би урд нь эдгээр зургийг яагаад ч юм амьтай мэтээр төсөөлдөг байж. Дээр нь өнхөрч тонгочин байдаг хоёр буйдан одоо юунд ч юм уйтгарлан дүнсийнэ. Хаанаас ч юм үүлс гарч ирэн нарыг халхалсан учир гэрт тэр чигээрээ бүүдийнэ.
Тэртээ цонхны тэнд банзан гитар хана түшин уйтгарлана. Яагаад бүх юм ийм уйтгартай болчихвоо. Уйтгар гуниг хаанаас ирдэг юм бол... Бас яах гэж ирнэ вэ
Орчны энэ байдал сэтгэлд буухаараа яасан хүнд, яасан хүйтнээр бууна вэ. Тэгэх тусам сэтгэлийг улам бүр гунигт автуулна. Сэтгэл гунихаараа бороотой тэнгэр шиг бүрзийж, орог саарал элстэй эцэс төгсгөлгүй талын дунд чухам юуны тулд оршин байгаа нь үл ойлгогдох хатаж хорчийсон ганц хожуул шиг сарайж сэрийж хэвтэх мэт болдог ажээ. Тэр хожуул хэзээ нэгэн цагт цэцэг навчтай ногоон бут байсандаа. Аягүй бол эндхийн эцсийн шувууд ч түүн дээр сууж байсан байж магад. Сэтгэлээ гэж. Энэ бүхэн юунаас үүдэлтэй вэ?
Ашгүй би бодох тэнхэлтэйгээ байгаа тул бодлоо. Эцэст нь энэ бол ганцаардал гэсэн хариу олов. Гэр бүл үр хүүхэдтэйгээ шуугилдан, халуун дулаан уур амьсгалд халууцаж бүгчимдэх шахам байсан би одоо орь ганцаар өрөөн доторх агаартаа жиндэн, бие агзаганан сууна. Би угаас ганцаараа хүн байсан бол өдийд ингэж суухгүй байсан байх. Ганцаардлыг зарим хүмүүс хүсдэг. Би ч бас хааяа хүсдэг. Гэхдээ ингэж биш. Яагаад гэвэл юм болгон олон талтай байдгийн адилаар ганцаардал ч гэсэн олон талтай юм байхаа даа. Өнөөдөр би ганцаардлынхаа урд нь хүсэж, хааяа нэг таашаал авчихдаг тэр тал дээр биш өөр тал дээр нь суучихсан бололтой. Бүр тэгэхээс тэгэх гэсэн юм шиг уйтгарлан гунигласан сэтгэл зүрхийг минь улам бүр урж сарлах дуу нь надад сонсогдох шиг.
Үүнээс би яаж таашаал авахав дээ. Харин намайг хүлэн бачууруулах ганцаардал надаас таашаал авч байх шиг байна. Би ганцаардалын нэг тал дээр биш харин ганцаардал миний сэтгэлийн нэг тал дээр суучихаад ихэд сайхан байгаа бололтой. Үүнийг мэдрэх тусам би түүнийг дийлэхгүй хий дэмий л татвагнан сэтгэлийн бяд ядуурна.
Хүлүүлчихсэн хүн хүлгээ тайлж чадахгүйг мэдсэн хэр нь хий дэмий арвагнадаг шиг би ганцаардалд дарлуулан байгаа хэдий ч ширээнээсээ босон нөгөө өрөөгөөр шагайлаа. Хүүгийн маань тоглож байгаад орхисон тоглоом яг л тэр янзаараа яайжийлдан хэвтэнэ. Охины минь уншиж байсан ном ширээн дээрээ дэлгээтэй, миний элдвийн юм эрээчсэн цаасыг эхнэр маань эмхэлж байгаад дутуу орхисон яг л тэр янзаараа харагдана.
Өнөө ганцаардал намайг улам бүр даапаалан жарвагнана. Хэрвээ түүнээс дуу гардаг бол ямар муухай чихарсан юмуу хяхтнасан дуу гарах бол гэж бодогдон дотор зарсхийв.
Хүний сэтгэл гэдэг ямар сонин, ямар ойгүй хүчтэй эд вэ. Би ганцаардлаас дуу гаргаж тэр ч байтугай түүнийгээ сонсож дотроо эвгүйцсэн болж таарах нээ. Би одоо ганцаардлаас гарахын мөн болов. Тэгэхийн тулд яах вэ? Хэн энэ ганцаардлыг авчирав. Баахан бодов. Бодлын эцэст би өөрөө болж таарав.
Тиймээ би. Би цонхоо хааж, хөргөгчөө хүртэл салган өөрийгөө орчноос тасалж орхиж. Энэ хүрээлэн байгаа орчлон ертөнцгүй бол хүн гэдэг чухамдаа юу юм бэ. Би яагаад хоолныхоо ширээ, хоёр буйдангаа тийм уйтгартайгаар харж чадав. Би яагаад хүүхдүүдийнхээ амьтай зургийг амьгүй мэт харж чадав. Тэр зурганд амь бийг би мэднэ. Тэр гитаранд хөг аялгуу, өрөөнд маань гэрэл гэгээ бий шүү дээ. Би өөрөө өөртөө цухал төрж, ямар нэгэн арга саам хайсны эцэст босож цонхоо онгойлгов. Тэнд нөгөө миний дуртай цэнгэг агаар, моддын сэрчигнээн, шувуудын жиргээн байдгаараа байж л байлаа. Цонх онгойлгонгуут түүнтэй зэрэгцэн сэтгэлд минь бас ямар нэгэн юм онгойх шиг. Гаднаас миний дуртай бүхэн над руу орохын зэрэгцээ дотроос түрүүний уйтгар гуниг, гансрал, ганцаардал чихцэлдэн байж гарах шиг.
Би ч ухаан орсон юм шиг ухасхийн утсаа шүүрч өөрийн мэдэлгүй залгалаа. Утасны цаанаас
- Байна уу? гэх эелдэг, хонгорхон ижил дасал болсон уянгалагхан дуун чихээр дамжин урагдаж цоорсон сэтгэлийг минь уран шаглаагаар нөхөх мэт урсан орж ирэв. Би энэ дууг үгүйлэх гэж, энэ дууг сонсож уяран хайлж, урсан мэлмэрэх гэж энэ орчлонд ирсэн гэлтэй. Би хэсэгтээ дуугарч чадсангүй.
- Байна уу Өвгөөн? Яасан бэ? Зүгээр үү? гэх дуун үргэлжлэнэ. Тиймээ энэ дуу насан туршид минь үргэлжилсээр байх болно. Би ямар азтай нэгэн бэ.
Хоолой дээр нэг юм тээглэн хахаж цацав. Шорвог гэж жигтэйхэн. Хэрвээ ганцаардал ямар нэгэн амттай байдаг бол шорвог ч байдаг байж болох л юм. Гэвч би хоолойгоо засаж
- Байнаа. Хөгшөөн орой ямар хоол хийх вэ? гэж шал өмнөө юм асуулаа
- Өө тэрэнд санаа зовоод яах вэ. Миний өвгөн өөртөө хийх юм байвал хийж бай. Найз нь замаараа хүүгээ аваад удахгүй очно. Харин чи зүгээр үү? Дуу чинь нэг л биш байна даа. За үнсье. Вуе
- Вуе
Би өөрөө ч мэдэлгүй уртаа гэгч нь санаа алдаад гал тогоондоо орж хөргөгчөө буцааж залгалаа. Хөргөгчний дуу бас тийм ч муугүй юм байна гэж урд бодож байсангүй. Яагаад ч юм аманд дуу аялагдаж байна. Хачин солгой хоолойтой ч гэсэн ганцаараа юм чинь дуулаад хаячихлаа. Тэгсэнээ тэр солгой хоолойг шоолмоор санагдаад өөрийн эрхгүй цээжнээс инээд түлхээд болдоггүй инээчихлээ. Би өөрийгөө шоолон шоолон инээж байгаа нь тэр. Бүр хоёр аньсагаа чийгттэл инээв. Энэ чийг тэр ганцаардлынх юм уу эсвэл энэ инээднийх үү ялгаж би чадсангүй. Хүн гэж сонин шүү. Өөрөө өөрийгөө ганцаардуулж, түүндээ бачуурч бас өөрөө өөрийгөө шоолон хөгжөөдөг.
Тиймээ, сэтгэл зүрхээ чагнаж юугаар яаж дайлнав сэтгэл зүрх эргээд яг л тийм хариу барьдаг ажээ. Энэ бүх үйлдлүүдийг өөрсдөөр минь хийлгэдэг юм байна. Тэгэхээр бид сэргэлэн цовоо, өөдрөг гэрэл гэгээтэй явах нь зөвхөн биднээс л хамаарах нь дээ.
Түрүүний намайг шаналган байсан гуниг, ганцаардал хайчиваа. Оргүй алга. Гадаа нар халхлан байсан үүлс ч нүүчихэж. Халуун нартай өдөр үүлэн сүүдэр дайрахад сэрүүцэж амждаг шиг жинхэнэ жаргалыг жижигхэн гуниг хүртэл чимдэг ч юмуу даа.
Би өчигдөр уншиж байсан хачин уйтгартай юм шиг санагдсан номоо барьж намайг хүлээх буйдан дээрээ албаар, бүр хүүхэд шиг үсрэн ойчлоо. Ямар зөөлхөн дулаахан буйдан бэ. Уншиж буй номныхоо мөн чанарыг яг энэ мөчид олж ойлгож чадав. Хүн яаж ингэж бичиж чаддаг байнаа . . .
. . . Энэ зохиолчид, тэр байгаль ертөнцөд, үгүй ээ ерөөсөө өөрийгөө хүрээлэн байгаа юм бүхэнд цав цагааханаар атаархав би . . .