# #

Наад сонингуудаа уншаач

Хүний нутагт хэдэн жил болчихоор уйддаг ч юмуу, залхдаг ч юмуу, эсвэл эх орноо үнэхээр санадаг юмуу юм л бол буцах тухай бодох, ярих болчихож. энэ тухайгаа эхнэртэйгээ ярилцана. Эхнэр маань бас буцах тухай ярих боловч над шиг цаг үргэлж биш хаа нэг ядарсан, эсвэл сэтгэл санаагаар унасан үедээ л ярина. Намайг энэ талаар яриад ирэхээр бас нэг их учиргүй дэмжээд байхгүй.
- Харин тиймээ гэсхийгээд цаанаа нэг хүчлэхгүй байх жишээтэй.
Тэгэхээр нэг асуугаад орхилоодоо. Тэгсэн чинь
- Аав ээж ах дүү нараа бодохоор буцмаар, энэ хэдэн хүүхдээ бодохоор шууд буцчихаж чадахгүй л байна гэх.
- Яагаад ? гэсэн чинь
- Үгүй, чи наад сонингуудаа уншаач гэх...
Нээрээ л манай срнингуудыг уншихаар тэнд хүн ер нь яаж амьдардаг юм бол гэмээр юм бичих юм. Эсвэл үнэхээр тийм байна уу?
Сонингуудын нийтлэлүүдийг нэртэй устай нь жагсаавал болох авч тийм их цаг зав алга. Ерөнхийд нь тоймлож ойлговол
- За УБ-аар дүүрэн утаа. Гараад орох хооронд л хамаг хувцас хунар нил утаа шингэчихдэг гэх. Хүмүүс ялангуяа хүүхдүүд бүгд амьсгалын замын өвчтэй болж байгаа гэнэ.
- Төр гэж байгаа юм уу үгүй юм уу бүү мэд гэнэ. УИХ-ын гишүүд нь хэрэлдээд хэдэн тийшээ харчихдаг. Эсвэл бие биенийгээ унагах гээд бие биенийхээ бөгсийг ухаад суучихдаг гэнэ. Томчууд нь бүгд л идэж уухын өвчин. Албан тушаалын төлөө дайн болдог гэнэ. Одоо бүр сумын дарга, дүүргийн битгий хэл хорооны даргын төлөө тулалддаг болсон гэнэ.
- Авилгад бүх салбар бүх шатандаа өртсөн. Энэ талаар ярилтгүй гэнэ. Бүр цэцэрлэг, ясли, сургуулийн багшаас авхуулаад эмч, сувилагч гээд бүгд л гар хардаг болсон гэнэ. Таньдаг хүнгүй л бол бүтэх ажил нэг байхгүй тэр ч бүү хэл өвчин ч эдгэхгүй гэнэ.
- Зүгээр л хүнийг ажилд авна гэсэн зар байхгүй гэнэ. Заавал өндөр гоолиг, дээд боловсролтой, царайлаг гэх мэт цинзуртай гэнэ. Бусад нь яах юм бүү мэд
- Монголд хил хязгаар гэж байхгүй гэнэ. Хэдэн цэрэг нь хоол хөөгөөд алга болох эсвэл бие биенийгээ буудаж алдаг гэнэ.
- Хятадууд манай нутгаар дүүрэн, энүүгээр тэрүүгээр тэнээд, залуучуудыг нь зодоод, хүүхнүүдийг нь хүчиндээд, алтыг нь ухаад, ухсан нүхэнд нь хүмүүс дарагдаж, хүүхдүүд унаж үхээд л, усанд нь хор хийгээд байдаг гэх.
- Бас Монголоор дүүрэн хохирогчид гэнэ. Томхон жишээ нь ХЗХ, САПУ гээд л ...
Бүгд өлсгөлөн зарлаад хэвтчихдэг, өөр өөрийн гэсэн таних тэмдэгтэй. Тэгээд талбай дээр
- Өө чи тэдний хохирогч болоо юу? Би тэднийх гэх мэтээр хууч хөөрдөг болсон гэнэ.
- Хөдөөнийх нь хотруу нүүгээд, хөдөөгүүр бараг хүнгүй айл айлын нэг нэг хятад, хэдэн муусайн хүүхнүүд нь хувингаа сугавчлаад, хормойтойгоо ороолдоод мөдхөн баахан эрлийз хүүхдүүд хөдөөгүүр гарах төлөвтэй гэнэ.
- Улсын баяр наадам нь хэдхэн хүнийх болж гэнэ. Хэдэн баячууд нь баахан адуу ачиж авчраад уралдуулаад болдог, Хэдэн бөхчүүд том том цүнхтэй мөнгө мөргөлдүүлж “барилддаг” болсон гэнэ.
- Ерөнхийлөгч нь олны өмнө хуулиа гуйвуулаад (төв цэнгэлдэхэд), ИХ-ын дарга нь шөнө орондоо ч хамаагүй хуулиа засдаг болоод удаж буй гэх.
- Ихэнх эрчүүд нь архинд орж гудманд гараад эхнэрүүд биеэ үнэлээд, заримыг нь хил давуулаад зарчихдаг гэх. Хүүхдүүд нь транщейнд очоод замаа алдаж байснаа одоо бага багаар алга болоод байгаа гэнэ. Яасан? Гэхлээр хятадууд хүний эрхтэн авдаг болсонтой холбоотой гэнээ.
- Урлагийнхан гэж од болохын өвчин гэнэ. Сайн сайн гэхээр зарим нь архинд ороод, аврай хүүхдээ зодоод, зарим нь алаад, зарим нь хар тамхинд ороод, үлдсэн хэсэг нь амаа хөдөлгөж дуулсан болоод явдаг гэнэ. Саяхан хип хоп Баавар гэнэ уу нэг нөхөр ам барих нь битгий хэл нэг хамтлаг хэд хэд хуваагдаад энэ тэнд зэрэг зэрэг ард түмнийг хулхидаад явдгаа ТВ5-аар яриад л хөтлөгч Насаа гэдэг хүүхэн инээгээд л их хөөрсөн шинжтэй...Бодвол их сүрхий сэргэлэнг нь гайхан биширч байгаа бололтой.
- Сумо гэхээр улс эх орноороо солиорчихдог гэнэ. УИХ нь хүртэл ажлаа хаяад үзээд суучихдаг гэнэ. Үгүй ээ мөн их цаг зав, мөн их дэмийрэл, мөн их доромжлол шүү. Ард түмэн наана нь бидний төлөө юм хийх байх гэж горьдоод л...
Япончууд өөрсдөө тэгж их сонирхдоггүй гэсэн. Аргагүй л дээ тэд улс эх орноо улам их хөгжүүлэх гээд ямар зав байх биш.
Монголын эр сүвтэй болгон сумо болж зүүдэлж явна гэнэ.
- Гадаадад хамаг хүмүүс нь гарчихаж гэнэ. Хүний нутагт хар бор ажил хийгээд хэдэн төгрөгөнд нь болоод харьж ч чадахгүй байж ч чадахгүй болчихдог бололтой.
Үүнээс болж олон гэр бүл салж, олон хүүхэд өнчирч байгаа юм байх. Төр засаг нь эдгээр хүмүүсээ буцааж эх оронд нь ирүүлэх бодлого явуулахын оронд харин дээрээс нь нэмж гаргах гээд төрийн сайд нь хүртэл оролцоод л ... Ядарч туйлдсан ард түмнээ бүртгэл явуулж байгаа нэрийдлээр хооронд нь зодолдуулаад л, дэлхий даяар өөрсдийнхөө ядмаг үйл ажиллагааг цацаад л... Ерөнхийлөгч нь хүртэл өөр орны ерэнхийлөгч рүү утас цохиод ажиллах хүч гаргана гээд суудаг гэнэ. Ямар их ухаан гэхээр ийм байдаг бүү мэд.
Эцэг нь хүүхдүүдээ тэжээж чадахаа байгаад хөөгөөд транщейнд гаргаж байгаагаас ялгаа байхгүй мэт. Гэх мэтчилэн монгол оронд маань чухам юу л болоод байна даа гэмээр юм сонингоор дүүрэн ажээ. Өнгөтэй өөдтэй, гэрэлтэй гэгээтэй юм нэг байхгүй юм. Эсвэл сайн сайхныг нь бичихгүй байна гэж баймааргүй л юм
Монголд маань энэ нь сайхан болж гэнэ. Тийм боломж байна гэнэ хурдхан шиг л эх орондоо очиж ажиллаж амьдрая гэх сэтгэл төрөхөөр юм өнөөгийн байдлаар сонингоор гарахгүй л юм. Гадагшаа гарсан нэгнийгээ эх орноо орхиж явсан мэтээр муу хандах хүмүүс байгаа л байх. Гэхдээ нэгэнт гараад явчихсан хүмүүсийн араас чулуу шидэж боломгүй. Яаж ийгээд буцаагаад аваад ирвэл эх оронд маань л хэрэгтэй. Гадагшаа гарагсад чинь эх оронд үнэгүй оюуны хөрөнгө оруулалт гэсэн үг. Бас ч үгүй эдийн засгийн хувьд ч чамгүй хөрөнгө оруулалт. Эдгээр хүмүүст одоо эх орноо гэсэн сэтгэлтэй юм бол, эх орондоо хайртай л юм бол ир гэх мэтийн хоосон уриа хэрэггүй юм. Төрөөс бодитой бодлого л хэрэгтэй мэт. Хүмүүсээ гаргах гэж төр бодлого явуулж болж байгаа юм чинь буцааж оруулж ирэхийн
тулд бас нэг юм бодож болноо доо. Уг нь гадагшаа гарагсдын түрүүч нь ер нь буцах санаатай л болж эхэлж байгаа байх. Энэн дээр нь л төр жаахан дэмжээд өгвөл.
- Ийм байхад яаж юу юугүй буцахав дээ гэх эхнэрийгээ бас буруутгаад байж чадахгүй юм.

7 comments:

byambaa said...

hi. tanii heldeg unen shuu. ene jil hariy gej bodoj bsn bolovch mgld hetsuu bna gesen yaria, bas deerees ni mgld avah tsalin end avah tsalin 2iin hemjee namaig end blgaad bna daa.
tegj bgaad uls eh orondoo tolgoi duuren yumtei. turiivch duuren yumtai butsna daa.

eh oron mini hezee hogjih bol gej bish, ochij hogjuulne gej bodoj yavaa. gadaadad baigaa bid ch gesen setgeliinhee duudlagaar eh ornood ochij eh ornoo hogjuuleh tsag ni oirtoj bgaa gej bodoh bolson.

БЭ said...

ene bol gadaadad baidag buh humuusiin boddog asuult yaltchgui mun. ingeed surguuli soyoloo tugsuud ochood tsalingaaraa saihan amidraad sursan zuilee eh orondoo nemerleed hoich uedee zaagaad surgaad yavmaar l baina shd, getel delguur orood shinehen talh hudaldaj avahdaa hurtel tanidag hudaldagchaaraa damjuulan avdag, za tegeed eruul saruul amid yavah batalgaa no. bid uursdiiguu odoo duurch gej bodoy, getel neeren l tani ehneriin heldeg ur huuhdee bodhoor tedniigee tiim niigemd tushaamaargui l sanagdaad baina shd. hediigeer bid uursduu tend turj usuud amidraad bolood baisan avch odoo ahij tiim baidaltai amidarch chadahgui bas husehgui baina shd. hun l yum chin saihan amidray, saruul aj turuy gej bodogdood l baina shd. getel ger orniihon hurtel iishee ireed hereggui uursdiiguu bodood naanaa uld geed uhuulaad baihaar bid yaj ochih yum be, tegheer yadgiin endee uldeed l zuny amraltaaraa mgl d ochij amraad l yavj baihaas daa ;-( gehdee bi eh orontoi hun, uugeeree ch baharhaj yavdag. getel ter eh oron n bidneeree baharhdag bolvuu l gedeg baina.

Anonymous said...

tanytai sanal nilej bain, bi anh ouytan baihdaa zunihaa amraltaar anh gadagshaa yavaj hogjlin saihnig uzsem um, tegeed ergej ireed ter ih ondor setgelgeeteigeer (ulas ornoo hogjuulen, sharguu arilan gej)ih surguulia togsood mergejleerei 1 jil garui ajilsan, daanch uneheer sohorch ehelsen, onoogin mongol humuusin setgelgee, uzel bodol, haryzaa, bie avch yavaa baidal, haanch ochin zaaval tanydag hun, naaguur zaaguur yarij hoolond oruulaj mongo ogohgui bol uy ch butehgui, tegeed deeguur dooguurgui huvin erh ashgaa bodson humuus ene buhnig amydaar mederseni huvid bi mongol buzan gesen bodolgui yavdag

Мөөнөө said...

Хэцүү ч юмаа даа. Уг нь болдог бол энд тэнд сайхан сайхан сургууль соёл төгссөн сайхан мэдлэг эзэмшсэн залуучууд бүгд хамтдаа эх орон руугаа харьвал... Нэг нэгээрээ уван цуван хариад байхаар орчиндоо уусаад сайхан хийж бүтээнэ гэсэн хүсэл эрмэлзлэл нь буураад, цаашилбал байхгүй болчихоод байгаа ч юм шиг.

Anonymous said...

hi,

Tanii oguulleguudiigunshih dutrai. Harin MGL-d ochih tuhaid tanitai sanal niilehgui baina. MGL-iig hun amidrah bolomjtoi bolohoor ni ochih um uu? Hezee hen tiim bolgoh um be? Ta bish uu? Ta hun amidrah bolomjtoi gadaadad belen uman deer ochjee. gehdee naad oron chini bas l MGL shig baisan daa. Irged ni onoodriin tuvshind avchirsan um. Yag l tanii "NAdaas 61 ah" gedeg oguullegt gardag shig...

Gadaadad baigaa buh MGL-chuud MGL saihan bolohoor butsana geed huleegeed l baival amiddaa l lav irehgui baihaaa

Anonymous said...

mongol hunii amidarch boloh hamgiin saihan gazar ni mongol gj bodoj bna end end hun uneheer surch medsen bol saihan amidarch chadaj bna bas uuruu sergelen bol shuudee ternees bish uls umnuus ni amidarliig ni beldeg ugnu gj haana ch bhgui. sonin hevleliin huvid tegej bichhees uur argaguishdee humuus ta nar uursduu sain saihan zuilees iluu muu muuhai zuil unshih durtai bolson tsagt sonin ashigaa l bodnoshd. mongol uls uurd mandan badrag

GUNIGLUUN... said...

ийм муухай байна гээд та эх орноосоо нүүр буруулж байгаа юмуу? ирж энэ хэдэн уншигчиддаа гарын үсгээ өг л дөө, эсвэл монголыг сайн сайхан болоход нь өөрийн хувь нэмрээ оруулалдаа. хэн ч гэсэн ингэж ярьж, мууг нь дуудаж чадна. бүгд л монголын муу муухайг гайхсан хүмүүс. өөрсдөө эндээ юу хийсэн юм бээ?